Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
Zanimzaczniesięopowieśćś
karzafrancuskiego,AlbertaBienfaita,którywdrugiejpołowieXVIIIw.
występowałwKoszycachinawschodnichrubieżachSłowacji.Pośródnich
szczególnieznaczącybyłJosephAntonStranitzky,któremuudałosięnadać
specyficznyaustriackistylformieteatrurealizowanegoprzeztrupyan-
gielskichaktoróworaztych,którewyrastałyztradycjikomediidell)arte44.
WystępowałrazemzJohannemBaptistąHilveringiem,członkiemznanej
rodzinylalkarzyisynemPetera,októrymbyłajużmowa.Obajwystępo-
walinaŚląskuiwPolsce.NaSłowacjigrałtakże,wspominanyjuż,Matthias
Unger.Pokazujetojasno,żepoczątkowotesamelalkarskietrupyilalkarze
przemierzalizarównoCzechy,SłowacjęjakiŚląsk,anawetziemiepolskie.
ZpoczątkiemwiekuXIXSłowacjęodwiedzajątakżelalkarzewęgierscy
(AdolfHincz),czescy,aw1817r.zasprawąNiemcównaSłowacjędociera
teatrcieni45.MartinJančużkapisze:nPierwszewzmiankionim[słowac-
kimteatrzelalek]pochodzązlat30-40-tychubiegłegostulecia[XIXw.].
WtymokresieregularniewBańskiejBystrzycygrywałmorawskilalkarz,
Koutsky.(ś)Lalkimówiłymieszaninąjęzykaczeskiegoisłowackiego.Do
sztukprzenikały,podwpływemśrodowiska,pierwiastkiludowegofolk-
lorujakośpiewitaniecgóralski»Podzemok«.Jozefśkultétywspomina
lalkarzaPrażka,któryokoło1860grywałwmieścieRewuca,asłowacka
pisarkaElenaMaróthy-śoltésovámówioczeskimlalkarzuJosefieDub-
skym.(ś)Wszyscycilalkarze,czytoposiadającystałemiejscezamiesz-
kanianaSłowacji,czyteżurządzającytylkogościnnewystępy,pochodzili
zMorawlubCzech.Nawetnajbardziejznanylalkarz,SłowakJanStraśan,
nauczyłsięsztukilalkarskiejodczeskiegolalkarzaHomolki”46.Jakjużzo-
stałopowiedziane,polatachinnyczłoneklalkarskiegoklanuStraśanów,
synJanazpierwszegomałżeństwa-Viliam,przybyłzeswoimteatremdo
Polski.Itukołosięzamyka.
WpołowieXIXw.teatrlalekzostałzauważonytakżejakonarzędziewy-
chowaniaartystycznego.Mniejwięcejwtymsamymczasieswójteatrdla
dziecizałożyłJosephSchmid,którytakinspirowałpierwszychpolskich
lalkarzy.Ajednakczescypedagodzyposzliinnądrogą.Zamiasttworzyć
profesjonalnyteatrdladziecizaczęlizakładaćteatryszkolneiamator-
44I.Hlediková-Polivková,Komedianti-kočovn{ci-babkdriop.cit.,s.17-18.
45Za:EncyclopédieMondialedesArtsdelaMarionnette,Montpellier,ÉclitionsL᾽Entre-
temps,2009,s.642.
46M.Jančużka,TeatrlalekwSłowacji,W:J.Malik,Teatr…op.cit.,s.41.
