Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
inielegalnaformaekspresjiartystycznejrozprzestrzeniła
sięnacałewschodniewybrzeżeStanówZjednoczonych,
anastępnienacałyświat.Badaczezwracająuwagę,żefe-
nomengraffitiniemożebyćrozpatrywanytylkojakozja-
wiskoartystyczne.Jesttakżeprzejawemsubkultury
młodzieżowejzwiązanejzkulturąmiasta.
Próbęzdefiniowaniategowciążprzeobrażającegosię
zjawiskapodjąłautorSłownikakierunków,ruchówiklu-
czowychpojęćsztukidrugiejpołowyXXwieku
10.Zwrócił
uwagę,żejesttozazwyczajanonimowaispontaniczna
sztukasprayowaniaobrazównamurachczywagonach
metra,częstobędącaformąekspresjimłodzieżyzgettet-
nicznychwwielkichmiastach.Jakkażdejdefinicjimożna
jejzarzucićzawężenietematu,ponieważdotworzenia
graffitiużywasięrównieżpędzli,szablonów,pistoletów
natryskowych,farbakrylowychiolejnychczymarkerów.
Wartojednakpodkreślićdynamicznycharaktertegozja-
wiska,wktórymregułysąwciążprzekraczane,równieżte
dotyczącetechnikwykonania.Ewoluująonewrazzroz-
wojemśrodkówiakcesoriówmalarskichdostępnychar-
tystom,ajedynąnieprzekraczalnągranicąjestgranica
wyobraźni.
Wrezultacienatymwciążruchomympoludziałalno-
ściartystycznejwykształciłosiękilkapodstawowychro-
dzajówgraffiti.Donajprostszychnależytag(omówiony
powyżej),ponadtotzw.charakter(figuratywnyelement
obrazu,postaćbądźzwierzę),piece(pochodziodang.
masterpiece–dzieło;obrazwykonanysprayem,którego
głównymimotywamisąlitery,conajmniejtrzykolorowy)
orazwrzut(prostelitery,częstozaznaczonetylkokontu-
remijednymkolorem,leczokompozycjibardziejskom-
plikowanejiowiększejpowierzchniniżtag)
11.
Pierwszymiartystamigraffitikoncentrującymisięna
liternictwie,czyliwriterami,byliCornbread,Julio204,
Taki183iCat161,działającywFiladelfiiiNowymJorku
podkonieclat70.XXwieku
12.
Nienależypomijaćbardzoważnegoaspektugraffiti,
jakimjestmariażzhip-hopem.Tenrodzajmuzykiprzy-
czyniłsięznaczniedookreśleniatożsamościgrafficiar-
skichsubkultur.
Sztukamiastanietylkohołdujeindywidualizmowi
artystycznemu,aletakżejestwyrazempoczuciawspólno-
ty.Dlategoteżbardzopopularnestająsięgrupyartystycz-
netzw.crew
13.Wlatach70.XXwiekuwytworzyłysięroz-
maiteformystylowe:pieces,wholecar–zamalowany
zjednejstronywagonmetra
14,end-to-end-pociągza-
malowanynacałejdługości,alezjednejstronywprze-
ciwieństwiedowholetrain,kiedyzamalowanyzostaje
całypociąg
15,system–wagony.Terenykolejoweiinne
publiczneszlakitransportowewrazzinfrastrukturąbyły
polemdziałaniawriterów.Graffitizaczęłoulegaćrozmai-
tymmodyfikacjomstylowym.Przykłademposzukiwania
nowychformstałysięstyle–graffitiwformieliterowej.
Wyspecjalizowaniwichpisaniuwriterzynazywanisąsty-
lowcami.Przykładowo:bublestylepolegałnanadaniuli-
teromobłychform,awildstyle-drapieżnieostrych
iprzeformowanieliterkosztemichczytelności
16.Poddany
takimoperacjomnapisstawałsięcałościowopotrakto-
wanymobrazemzgodnymzpożądanąprzezautora
formą.Wartozauważyć,żeznaczenietegozabiegunie
ograniczasiętylkodowalorówestetycznych.Graffiti
służyłooznaczaniuterenówwpływówihierarchii
składów(crew).Działaniatesąwięcwyrazemtworzenia
siępoczuciatożsamościgrupypoprzezinformacjezaszy-
frowanewznakachprzekazu,anieczytelnedlaprzeciętne-
goprzechodnia.Możnazatempostrzegaćtepoczynania
nietylkojakokod,aletakżeznaczniepoważniej–jakoro-
dzajswoistejinicjacji,wtajemniczenia,któregodostępują
tylkowybrani–członkowiesubkultury
17.Równieżumiejs-
10M.Giżycki,Słownikkierunków,ruchówikluczowychpojęćsztukidrugiejpołowyXXwieku,Słowo/obraz/terytoria,Gdańsk2002.
11N.Ganz,Światgraffiti…,s.374.
12Tamże,s.374.
13Członkówcrewłącząsilnewięzyemocjonalnepopartedługoletniąprzyjaźnią.T.Sikorski,M.Rutkiewicz,dz.cyt.,s.270.
14W1975rokuwriterCaine1zamalowałjakopierwszycaływagonmetra(wholecar).Tarnów1981(pseud.),Graffiti.Rozdział1.
Odprehistoriidowspółczesnych,http://www.hip-hop.pl/teksty/projector.php?id=1179048820(dostępdn.28.09.2012).
15WniecałyrokpoakcjiCaine1grupagrafficiarzyHFaboulousfive”zamalowaładwacałepociągi(whole-train).Tarnów1981
(pseud.),dz.cyt.
16Ł.Biskupski,Działaniagraficznewprzestrzenimiejskiej(przypadekŁodzi),[w:]Artystówgryzkulturą,czylisztukajakoprowo-
kacja,(red.)A.Kisielewski,WydawnictwoUniwersytetuBiałostockiego,Białystok2009,s.170.
17Tenpoglądpotwierdzająwypowiedzisamychartystówgraffitinp.wypowiedziSkemewfilmiedokumentalnympoświęconemu
kulturzehip-hopupt.HStyleWars”,1983,wreżyseriiTony’egoSilveraiprzywspółpracyHenry’egoChalfant.
9
