Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Szkłooptyczne–budowaipodstawowerodzaje
pośrednich,którewpewnychsytuacjachmogąbyćszkłotwórcze,jaknp.Al
3+podsta-
wionydostrukturyczworościanu[SiO4]zamiastSi.
Typoweszkłotwórczemateriałytlenkowewgrupieszkiełtlenkowychtoprzede
wszystkim:B2O3,SiO2,GeO2,P2O5,As2O3,Sb2O3,warunkowoszkłotwórcze:TeO2,
SeO2,MoO3,WO3,Bi2O3,Al2O3,Ga2O3,TiO2,V2O3,natomiastmodyfikatoramisą:Li,
Na,K,Rb,Cs,Tl,Mg,Pb,Ca,Sr,Ba,którewrecepturzechemicznejwystępują
wzwiązkachztlenem[2.5].Szkładocelówoptycznychsątakżewytwarzanezhalo-
genkówifluorków.Wgrupieszkiełfluorkowychskładnikamiszkłotwórczymisą:B,P,
Ge,As,Sb,awarunkowoszkłotwórczymi:Al,Ti,V,Ga,Mo,W,Se,Te,Bi,Sc,Zr,
Hf.SpośródfluorkówmateriałemszkłotwórczymjestprzedewszystkimBeF2.
OpisbudowyszkłaopartynamodeluZachariassenaciągłejijednorodnejstruktu-
ryszkłaniewyjaśniawieluzjawisk,zwłaszczatowarzyszącychkrystalizacji.Współ-
czesnemodelestrukturyszkłazakładająceistnienieobszarówbliskichstanowikrysta-
licznemu,tkwiącychwbezpostaciowejmatrycy,przyjmująistnieniedomenogeometrii
zbliżonejdosieciprzestrzennejkryształu(pseudokrystality,parakryształy,klastersy)
[2.3].Szczególniejesttozauważalnewszkłachozłożonymskładziechemicznym,
apopulacjatychdomenzależytakżeodhistoriitermicznej,tzn.temperaturytopnienia
iszybkościstudzenia.Niejednorodnastrukturaszkłazbudowanazklasterówmawiele
wspólnegozestrukturąceramikiotrzymywanejzmikroproszków,azjawiskawystępu-
jącewczasiezeszkleniaprzypominająprocesyzachodzącepodczasjejspiekania.
Przyjmujesię,żeszkłarzeczywistemająstrukturęocharakterzepośrednim,zbliżonym
dojednegolubdrugiegomodelu,wzależnościodskładuchemicznego.
Badaniaszkiełbeztlenkowychwskazują,żepodziałnaskładnikiszkłotwórcze
imodyfikatoryniejestuniwersalny,takjakkryteriumtegopodziału,zajakieprzyjmo-
wanosiłęwiązaniakationuianionu;podobnieutworzeniestanuszklistegoniemusi
byćzwiązanezprzechłodzeniem.
Separacjafazowa
Przejściedoniecoinnejskali-większejniżwłaściwadlaobrazowaniaukładu
jonówikomórekelementarnychsieci,którychobrazzostałzweryfikowany,np.meto-
damidyfrakcjirentgenowskiej,daje-zapomocąmikroskopiielektronowej-obraz
szkłajakokonglomeratuwcaleniejednorodnego.Narysunku2.3przedstawionoszkło
fluorkowezwyraźniewidocznymiwyspamifazyLiFotoczonymifaząBeF2.Separacja
fazowa(wznaczeniuobszaróworóżnymskładziechemicznym)jestinnymniżkrysta-
lizacjazjawiskiem,zachodzącymwszklepojegoprzechłodzeniu.Jesttoprzezcały
czasciecz,tzn.szkło.
Separacjafazowa,czyliseparacjaciecz-cieczniezachodziwewszystkichszkłach.
Wielkośćobszarówozróżnicowanymskładziechemicznymjestporównywalnazdługo-
ściąfaliświatła,np.wszkłachborokrzemowychsąoneniewiększeniż0,1μm,
wszkłachsodowo-krzemowychwiększeniż0,01μm[2.4].Optyczneskutkiseparacji
fazowejmogąsięujawniaćjakorozproszenieświatła,któregocharakterwiążesięzwy-
miaramipojedynczegozaburzenia-odrozproszeniaRayleighadlaseparowanychmikro-
obszarówfazowychowymiarach<0,1łdorozproszeniaMiedlawymiarów>ł.Wiele
27
