Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
E.Nowicka,
Ś
wiatcz
ł
owieka–
ś
wiatkultury,Warszawa2009
ISBN978-83-01-15936-8,©byWNPWN2006
1.Kłopotyzokreśleniemzakresuzainteresowańantropologii
23
dzącynaprzykładzSudanu,któryprzystępujedobadaniaspołeczeństwaIn-
dianHuicholówzMeksyku,maprawiedokładnietakisamstart,jakbadacz
pochodzącyzEuropyczyzeStanówZjednoczonych.Powiadam:„prawie”,
gdyżpewnedoświadczeniakulturowejróżnorodnościorazzetknięciesięze
społeczeństwemmałym,ocharakterzelokalnymiowięziplemiennej,może
niecoułatwiaćzrozumienieinnegospołeczeństwapodobnegotypu.Dylema-
tamiuczonegowynikającymizbadaniaobcychkulturzajmęsięwRozdziale
3;terazpragnęjedyniepodkreślić,żebadanieróżnorodnościmusiałosię
przerodzićwbadanieodmienności.Następstwemtegojestfakt,żeantropo-
logiatraktujekulturęeuropejskączy,inaczej,zachodniąjakojedenzbardzo
wielumożliwych,obecnierealizowanychsposobówżyciaczłowieka.Wiedza
najejtemat,aczkolwiekszczególniebogataidobrzeudokumentowana,nie
jestniczymwięcej,jaktylkowiedząojednymzesposobóworganizowaniaży-
cia,któreludzkośćstworzyławciąguswojejliczącejconajmniej40tys.lat
historii.Niewielewięcmożeonapomócwzrozumieniuczłowiekawogóle.
Mówiącściślej–wiedzaokulturzeeuropejskiejdokładnietaksamopomaga
zrozumiećkulturęwogóleiróżnorodnośćludzką,jakwiedzaokażdejinnej
kulturze,naprzykładliczącegokilkasetosóbplemieniaczygrupylokalnej.
Ponadtowśródantropologówistniejegłębokieprzekonanie,żetylkodzięki
badaniukulturobcych,historycznie,geograficznieigenetycznieodległych
odkulturybadaczaiwzajemnieodsiebieniezależnychwrozwoju,możnapo-
znaćistotnemechanizmyfunkcjonowaniakulturyiżyciazbiorowego.Celem
antropologii,zgodnieztymprzekonaniem,stajesięzatembadanieprzede
wszystkimtychspołeczeństw,którychinstytucjenajbardziejróżniąsięod
znanychbadaczowi.Jesttokoniecznedlapoznaniajaknajszerszejgamy
zmiennościkulturludzkich,zmiennościświadczącejomożliwościachkultu-
rowegokształtowaniasięgatunkuludzkiego.Wzajemnahistorycznaigene-
tycznaizolacjabadanychkulturmaprzytymgwarantowaćautentyczny
wglądwnaprawdęodmiennehistorycznieprzykładyorganizacjiżyciaspo-
łecznego.Jeślibowiemcelemantropologiijestpoznanieistotnychiauten-
tycznychodmiennościkulturowychorazzrozumienierozmaitościformżycia
ludzkiego,materiałemnajdogodniejszymstająsiędlaniejdanedotyczące
kulturmającychmożliwiejaknajmniejzwiązkówhistorycznychzkulturąeu-
ropejskąorazzwiązkówmiędzysobą.
Trzebaponadtopamiętać,żebyłotouzasadnionewzględaminaturyhi-
storyczno-naukowej:wokresie,gdykształtowałasięantropologia(IIpoł.
XIXw.),kulturamikręgueuropejskiegointeresowałosięwielejużustabilizo-
wanychdyscyplinhumanistyki,takichjaknaprzykładhistoriaczyfilozofia.
Brakbyłonatomiastdyscypliny,którawłączałabywzakresswoichzaintereso-
wań–chociażbyjakoprzedmiotpoboczny,atymbardziejpodstawowy–kul-
turyobce.Międzyinnymiztychwzględówprzedmiotemantropologiistały
siękulturypozaeuropejskie,odmienne,czasembardzoodległeodeuropejskiej
tradycjikulturowej,zktórejwyrastalibadacze.
