Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
Czywobectegożyjemyjużwjakimśnowym,dotychczasnieznanym,całko-
wicieodmiennymodobecnego,wymiarzekultury?Czyjesttokulturaglobalna?
Czytakakultura,opartananowychtechnologiach,nowychsystemachkomunika-
cji,eklektycznaibezczasowawogóleistnieje?Czykrążypoświeciejakiśuniwer-
salnyzestawwartości,normiwzorówzachowania,którypochłania1izczasem
pochłonie1wszelkiekulturylokalneiodmiennościkulturowe?Nateproste
pytanianieznajdziemy,wbrewpozorom,zadowalającychodpowiedzi.Można
natomiastzgodzićsięzcorazpowszechniejszymstanowiskiem,iżwspółczesne
procesyglobalizacyjnemogąmiećzarównohomogenizujące,jakiheterogenizu-
jącenastępstwadlakultury.Homogenizujesięprzedewszystkimkulturapopu-
larna,rozpowszechniananadocierającejdoprawiekażdegozakamarkaświata
falikulturymasowej,alejednocześniejesteśmyświadkamiwzrostukulturowego
zróżnicowanianapoziomiekulturlokalnych.Swoistaodmienność,różnorodność
jestdlatychkulturważnymmechanizmemobronnymwobecnaporuunifikacji
ihomogenizacji,ajednocześnie,paradoksalnie,stanowiskutekpojawieniasię
nowychmożliwościpromowaniatejoryginalnościispecyfikipoprzezmedia
oglobalnymzasięgu.Niektórzybadaczetwierdzą,żekulturaglobalnatworzy
zaledwiecienkąwarstewkępokrywającąróżnorodnośćkultur,ludów,religii,
tradycjiipostawukształtowanychprzezhistorię.Jednaktrudnobyłobypolemi-
zowaćztezą,żeskorozmieniasiępolitykaiekonomia,kulturatakżeniemoże
pozostawaćtakasama,atym,coprzedewszystkimwprowadziłydoniejprocesy
globalizacyjne,jestrynek.Wydajesię,żekulturaprzybierapostaćszerokiejoferty,
zktórejróżnorodnetreściiwartościsąswobodniewybieraneikomponowane
zesobąwpostaćswoistegonmateriału”dozaspokojeniawłasnychpotrzeb.Ta
kulturazawieraelementypodatnenawymianęiłączeniezinnymielementami
opodobnejnaturze1tworzynowoczesnysupermarketkultury2,funkcjonującyna
kształtwielkichcentrówhandlowych.
Wedługgłosicielitezoopanowaniuwspółczesnejkulturyprzezryneknasza
tożsamość,takjakdobrakultury,stajesięprzedmiotemindywidualnegowyboru
iteżnabywanajestwowymsupermarkeciekultury.Tatożsamośćczerpiebudu-
leczróżnychtradycji,zwieluodmiennychodsiebiesposobówegzystencji,kon-
glomeratuulepionegozewzorówróżnychkultur.
W.Burszta:Globalizacja.W:NowaencyklopediapowszechnaPWN.Suplement.T.7.Warszawa
1999;S.Huntington:Zderzeniecywilizacji.Tłum.H.Jankowska.Warszawa2007.
2Zob.szerzej:R.Kapuściński:Kulturanarodowawdobieglobalizacji.Referatwygłoszony
naKongresieKulturyPolskiejw1999roku;G.Mathew:Supermarketkultury.Tłum.E.Klekot.
Warszawa2005;J.Rifkin:Wiekdostępu.Nowakulturahiperkapitalizmu,wktórejpłacisięzakażdą
chwilężycia.Tłum.E.Kania.Wrocław2003;U.Hannertz:Skreolizowanyświat.W:Badaniekul-
tury.Elementyteoriiantropologicznej.Kontynuacje.WybóriprzedmowaM.Kempny,E.Nowicka.
Warszawa2004;T.H.Eriksen:Małemiejsca,wielkiesprawy.Wprowadzeniedoantropologiispołecz-
nejikulturowej.Tłum.J.Wołyńska.Warszawa2009;E.Wnuk-Lipiński:Światmiędzyepoki.
Globalizacja,demokracja,państwonarodowe.Kraków2005.
