Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Modeleorganizacyjnepartiipolitycznych
17
Analizaautoracechujesięwysokąjakością,agłównąrolęodgrywająwniejtakie
kategoriejakpodstawowejednostkipartyjnewrazzichpodziałem,struktura
organizacyjna,podstawyczłonkostwa,stopnieorazsposobyuczestnictwapoli-
tycznego,nominacjaprzywódcówpolitycznychitp.28Napodstawietychkate-
goriiDuvergeropisałróżneformyorganizacyjneiwyodrębniłdwapodstawowe
typypartiipolitycznychfunkcjonującewzasadziedodzisiaj:partiakadrowa
ipartiamasowa.
Wedługniegonajważniejszedlastrukturyorganizacyjnejpartiisąjej
podstawoweelementy,decydująceojejsamodzielności.Duvergerwyróżnił
czterytakieelementy.Formąnajstarsząinajbardziejarchaicznąbyłkomitet.
Komitetybyłycharakterystycznedlasystemów,wktórychdopierozaczynało
funkcjonowaćpowszechneprawowyborcze.Miałyluźnąstrukturęiogra-
niczonycharakter–niewielkąliczbęczłonków,którzyniebyliotwarcinanowe
osobywdanejstrukturze.Członkostwonienastępowałoprzezformalneprzy-
stąpienie,aleprzezswoistąformęnieokreślonejkooptacjilubformalnejnomi-
nacji.Jeślichodziodziałalnośćkomitetu,tokoncentrowałasięonanawybo-
rach,coprowadziłodotakzwanegosemipermanentnegodziałania,ponieważ
wokresiemiędzywyboraminieprzejawiałżadnejaktywności.29Komitety
stanowiłypodstawowąjednostkęorganizacyjnąpartiikadrowej.30
Reakcjąnaklubowąformęorganizacjibyła,wedługDuvergera,wynale-
zionaprzezsocjalistówfilia.Aponieważideesocjalistycznebyłymubliskie,
uważałontakąformęorganizacjipartyjnejzawjakimśstopniu„normalną”.
Filie,wodróżnieniuodkomitetów,zabezpieczałylegitymizacjępartii.Byłyto
dużomniejzdecentralizowanejednostki,ponieważichcechąpodstawowąbył
związekzcałościąijakoformapojedynczaniemogłyistnieć.Filiebyłyteż
otwartenanowychczłonków,przyczymnajważniejszaprzestawałabyćjakość
tychczłonków(jaktobyłowkomitetach),ważniejszastałasięliczba.Do
nowychfunkcjipartiiskładającejsięzfiliinależałom.in.kształcenie,dlatego
możnajużbyłooniejpowiedzieć,żedziałałapermanentnie.Oczywiście
aktywnośćfiliibyłanajwiększawczasiewyborów,alewokresiepomiędzy
wyboraminieprzestawałyonefunkcjonować.Porazpierwszypojawiłasiętu
zdefiniowanahierarchiaorazpodziałwładzywliniihoryzontalnej.31Filiebyły
podstawowymijednostkamipartiimasowych.32
JakpiszeDuverger,trzeciąformąelementarnejjednostkipartyjnejjest
komórka.33Cechąodróżniającąkomórkiodformpoprzednichbyłsposóbsto-
28Zob.szerzej:M.Duverger,PoliticalParties...,s.3.
29OpodobnejkonserwatywnejformiepartiipiszerównieżK.vonBeyme,nazywającją„nie-
-partią”.Zob.K.vonBeyme,PoliticalpartiesinWesternDemocracies,NewYork1985,s.194.
30Por.K.Sobolewska-Myślik,Partieisystemypartyjne...,s.29.orazR.Herbut,Teoriaiprak-
tyka...,s.81–83.
31Sekcjetworzyłypierwszeorganywykonawczezestałymsekretariatemorazskarbnikiem,który
pobierałindywidualneskładkiczłonkowskie.
32Por.Z.Herbut,Teoria...,s.84–88.
33Byłatoformaorganizacyjnapartiikomunistycznych.
