Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
62
RozdziałI.Ogniwadziedzictwaprzeszłościwrozwojustosunkówpolsko-szwajcarskich
rozpoczęlirokowaniazrządemfrancuskimiszwajcarskim.Mielizamiar
wRepubliceHelweckiejutworzyćpolskielegiony,jednakokazałosię,że
realizacjategopomysłubyłaniemożliwa,ponieważRepublikaHelwecka
wówczasbyłacałkowicieuzależnionaodnapoleońskiejFrancji.Pomysł
utworzeniaLegionuHelweckiegoupadłcałkowiciewrazzwkroczeniem
doSzwajcariirosyjskichwojskpoddowództwemmarszałkaAleksandra
SuworowaidecyzjącesarzaNapoleonaBonaparteonatychmiastowym
formowaniuLegionuNaddunajskiegowAlzacji211.Kościuszkoostatnie
dwalataswojegożycia(1815-1817)spędziłwSolothurn,wdomurodziny
JózefaZeltneraprzyGurzelngasse,gdziesporządziłurzędowyaktzwalnia-
jącychłopówzpoddaństwa.ZostałpochowanynacmentarzuwZuchwil,
agróborazkapliczkapoświęconajegopamięciobecniestanowimiejsce
wycieczekPolonii.WzamieszkałymprzezniegodomuprzyGurzelngas-
se12utworzonow1936rokuMuzeumTadeuszaKościuszki212.Jegoku-
stoszemiduchowymopiekunemorazczłonkiemzarząduTowarzystwa
KościuszkiodwielulatjestinżynierBenedyktDrewnowski,którymieszka
wSolothurn.Zokazji150.rocznicyśmierciswegopatrona,Towarzystwo
w1970rokuopublikowałosztukęwsiedmiuaktachautorstwaJohanna
ArnoldaWirthazatytułowanąTadeuszKościuszko,derNaczelnik.Opisano
wniejróżnelosyKościuszkipodczasjegodalekichpodróży,gdziezawsze
zdobywałszacunekzaswojądziałalnośćpatriotycznąispołecznikowską.
Wsztucebiorąudziałpostacie,zktórymiNaczelnikwspółpracował:jego
adiutantpodczasinsurekcjikościuszkowskiej,JulianUrsynNiemcewicz,
hrabiaIgnacyPotocki,HugoKołłątajczygenerałKarolKniaziewicz213.
WokresieSejmuCzteroletniego,wlatach1788-1792,doSzwajcarii
przybywałowieluznaczącychPolaków,którychciekawośćwzbudzałre-
publikańskiustrójKonfederacjiorazsąsiedztworewolucyjnejFrancji.Ko-
lejneklęskinarodowe,przegranawojnazRosjąw1792rokuorazIIrozbiór
Polskiw1793roku,przegranepowstaniekościuszkowskiew1794roku
iwreszcieIIIrozbiórPolskiw1795roku,spowodowałyzniknięcieRzecz-
pospolitejObojgaNarodówzmapEuropynakolejne120lat,awieluPo-
laków-patriotówznalazłoswojemiejscewSzwajcarii.
211Ibid.
212J.Ceynowa,Kształtowaniesięzbiorowości,s.91-92;M.Honan,op.cit.,s.9.
213Vide,J.A.Wirth,TadeuszKościuszko,derNaczelnik,Solothurn1970.
