Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wprowadzenie
danodoegzekucjimajątkowej,któraprzedewszystkimbyłaskierowana
przeciwruchomościom.Zajęciuulegałonajpierwbydło,trzoda(co
zwanociążeniemlubciążą),poteminnerzeczyruchome.Jeżelirucho-
mościniewystarczałynazaspokojeniezasądzonejwierzytelnościikar,
prowadzonoegzekucjęzdóbrnieruchomych.Wówczasprzeprowadza-
nowwiązaniesądowewokreślonąnieruchomośćdłużnika.Wrazie
niezaspokojeniaegzekucjazwracałasięprzeciwkoosobie.Brakrękojmi,
cozdarzałosięosobomnieosiadłym,prowadziłdostosowaniaodrazu
egzekucjiosobistej.Egzekucjęwszczynanonawniosekstrony,która
proceswygrała,iprowadziliurzędnicysądowi.
PostępowanieegzekucyjnewXIViXVw.jestbardzorozbudowane,
aczynnościznajdująunormowaniewaktachegzekucyjnych.Wydawane
aktyzjednejstronymiałyzapobiegaćnadużyciomurzędnikówsądo-
wychprowadzącychegzekucję,zdrugiejuniemożliwićdłużnikowi
podjęcietakichdziałań,którebyudaremniłyzaspokojenie.Wiązałosię
tozprzejściemodsądowejegzekucjiprzymusowejdoegzekucjidobro-
wolnej,któraskładałasięzwieluetapów.Postępowanieegzekucyjne
miałospowodowaćdobrowolnewywiązaniesiędłużnika,costarano
sięosiągnąćperswazją.Ograniczanoprzymus,którystosowanodopiero
powyczerpaniuinnychśrodkównacisku.Celemprzymuszeniadłużnika
wprowadzanokarypieniężnenakładaneprzezsądzaniedopuszczenie
dociążyczyzwiązania.Przeprowadzenieegzekucjinaposzczególnych
ziemiachniebyłoteżjednolite.Wykonaniemwyrokuzajmowałysię
takieorganyjaksąd,przedktórymsprawabyłarozpatrywanaizapadł
wyrok,sędziaduchownyorazstarosta9.Natomiastwprocesachgranicz-
nychszlachty,gdydochodziłodoustaleniastanufaktycznegooraz
wytyczeniagranic,działałwtymcharakterzepodkomorzy.Funkcję
zasadniczegoorganuegzekucyjnegooszerokichkompetencjachtakże
wzakresiejurysdykcjispełniałstarostagrodowy.Wykonywałwyroki
wstosunkudowszystkichosóbprzebywającychnajegoterytorium,
aprzytymdlazapewnieniaskutecznościmógłwostatecznościużyć
siły.Wykonywanietychczynnościstarostamógłpowierzyćswoim
stałymzastępcom,tj.burgrabiom,podstarostom,viceregentomisub-
9SzerzejJ.Rafacz,Dawnyprocespolski,Warszawa1925,s.79in.orazs.202in.;
O.Balzer,Przewódsądowypolskiwzarysie,Lwów1935,s.249in.;A.Wolf,Kompetencje
urzędników,PrzeglądhistorycznyNrXXXVII,1948,s.1951in.;J.Bardach(red.),Historia
państwaiprawaPolski,t.I,s.358oraz475in.;P.Wiązek,Postępowanieegzekucyjne
wśredniowiecznejPolsce(w:)Postępowanieegzekucyjnewdziejach,XKonferencjaNauko-
waKarpacz11-13września2006r.,Wrocław2007,s.73-83.
33