Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
LechAntonowicz
StatusprawnomiędzynarodowyPolski(1918-2018)
§2.UznaniemiędzynarodoweDrugiejRP
Problempowstaniapaństwapolskiegowiążesięzproblememjegouznania
międzynarodowego,aczkolwiekaktówtychniemożnautożsamiać.St.Kutrzeba
piszącopowstaniuDrugiejRzeczypospolitej,podkreśliłpotrzebęścisłegooddzie-
leniadwukwestii:powstaniapaństwa,któremazasadniczeznaczeniefaktyczne
orazjegouznanie,któremajużwsobiemomentnaturyprawnej15.Wzdaniutym
możnazauważyćwyrazkonstytutywnejteoriiuznaniapaństwa,któraprzeważała
wówczesnejpolskiejnauceprawamiędzynarodowego.TakwięcW
.Komarnicki
uważał,żewprawdziepowstaniepaństwazależyjedynieodfaktupowstaniana
danymterytoriumwładzyzdolnejzapewnićsobieposłuchwewnątrziobronić
sięprzednapaściamizzewnątrz,aleuznaniejestdlanowopowstałegopaństwa
koniecznościądziejową,dziękiktórejuzyskujeonoosobowośćwprawiemiędzy-
narodowym,zaśjegoobywatelezyskująmożnośćzastępstwawobrociemiędzy-
narodowym16.Zwolennikiemdeklaratywnejteoriiuznaniapaństwabyłnatomiast
Z.Cybichowski,uważając,żenowepaństwostajesiępodmiotemprawanaro-
dówzchwiląswegopowstaniaidlategomożenawiązywaćstosunkizinnymi
państwami17.
Zasadniczyspórmiędzyzwolennikamikonstytutywnejorazdeklaratywnej
teoriiuznaniapaństwaniezaznaczyłsięwyraźniewzwiązkuzuznaniemmiędzy-
narodowymDrugiejRzeczypospolitej.Niezwracanoteżuwaginato,żetermin
„uznaniepaństwa”obejmujewłaściwiedwaelementy,którenależyodróżniać,
aczkolwiekwpraktycesąoneczęstołączone.Zjednejstronychodzibowiem
oakt,wktórympaństwouznającestwierdza,żejednostkageopolitycznabędąca
obiektemuznaniajestpaństwemwsensieprawamiędzynarodowego,zdrugiej
zaśodeklaracjęgotowościnawiązaniaztąjednostkąstosunków,wszczególności
stosunkówdyplomatycznych.
Opróczpodstawowejkwestii,czywówczaschodziłoouznanienowego
państwa,czyteżpaństwaodrodzonego,różnicezdańwnauceprawamiędzynaro-
dowegodotyczyłyniektórychszczegółowychzagadnieńzwiązanychzrodzajem,
trybemczydatąuznaniapaństwapolskiegozestronyinnychpaństw.
WedługaktumocarstwcentralnychwsprawieRadyRegencyjnejzdnia
12września1917r.reprezentacjamiędzynarodowaKrólestwaPolskiegoiprawo
zawieraniaumówmiędzynarodowychmiałybyćwykonywaneprzezpolską
władzępaństwowądopieropozakończeniuokupacji(art.IiV)18.Toteżpierwszym
aktemmiędzynarodowymDrugiejRzeczypospolitejbyłanotaJózefaPiłsudskiego
zdnia16listopada1918r.doprezydentaStanówZjednoczonychorazrządów:
15
St.Kutrzeba,Polskieprawopolitycznewedługtraktatów,cz.I,Kraków1923,s.28.
16
W
.Komarnicki,Oprawachizobowiązaniachnowopowstałegopaństwa,Warszawa1918,s.3-4.
17
Z.Cybichowski,Systemprawamiędzynarodowego,Warszawa1923,s.98.
18
PowstanieIIRzeczypospolitej.Wybórdokumentów1866-1925,podred.H.Janowskiej
iT.Jędruszczaka,Warszawa1984,s.353-354.
