Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Rozdział1.Odemografcznymstarzeniu
1986,18).Wmodelutradycyjnymprzeciętnadługośćżycia,oczeki-
wanawchwilinarodzin,nieprzekraczaokoło25−30lat,aśrednia
liczbapotomstwakobietykończącejokresreprodukcjiwynosiconaj-
mniejpięciorodzieci.Wmodelunowoczesnymliczbytewynosząco
najmniej70latiokołodwojgadzieci(Chesnais,1986;por.teżOkól-
ski,1990).Zgodniezteoriąpopulacjazarównoprzedprzejściemde-
mograficznym,jakipojegozakończeniucharakteryzujesięwzględnie
trwałąrównowagąmiędzynatężeniemzgonówiurodzeń,azatemteż
stałąwielkościąistrukturąwieku.Strukturawiekupopulacjitradycyj-
nejjestmłoda,bowiemudziałosóbwwiekudo15latwynosiokoło
40−45%,osóbstarychzaśwwiekuconajmniej60latokoło2−5%.
Populacjaonowoczesnymtypiereprodukcjiskładasięzwiększego
udziałuosóbstarych(20−25%)orazmniejszegoudziałudzieciimło-
dzieży(25−30%)niżpopulacjatradycyjna.
Umieralność
Wtrakciesamegoprzejściademograficznegoliczbaludnościwy-
raźnierośnie,ponieważprocesyskładającesięnatęzmianęnieza-
chodząjednocześnie.Wpoczątkowejfazieprzejścianastępujespadek
umieralności,podczasgdypłodnośćpozostajenaniezmienniewysokim
poziomie,wobecczegostanludnościrośnie(fazaoznaczonanumerem2
naRysunku1.1).WEuropietakieczynnikisprzyjającespadkowi
umieralnościjak:poprawadostępudożywnościiwodypitnej,po-
prawawydajnościprodukcjirolnej,atakżerozbudowainfrastruktury
publicznej(dróg,wodociągówkanalizacjiitp.),bezpośredniowiązały
sięzrozwojemgospodarczymzainicjowanymprzezzdobyczerewolu-
cjiprzemysłowej.Jednakprzemianykulturowe,sprzyjająceogranicza-
niuliczbypotomstwa,zachodziłydużowolniejiniesamoistnie,lecz
wodpowiedzinamalejącąumieralnośćnoworodkówistarszychdzie-
ci.Wzorzecniskiejpłodnościrozpowszechniałsięteżpodwpływem
rozwojunowoczesnegorynkupracy
,naktórymkobietyistarszedzieci,
dotądwspółodpowiedzialnezaopiekęnadmłodszymrodzeństwem,
zaczęłybyćangażowanedopracy(pozagospodarstwemdomowym).
Nierównoczesnośćiróżnetempaprzemiantechnologicznychikul-
