Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MarcinAndrzejPiotrowski
tywanuklearyzacjiIranuzwiększaryzykopowstaniaanalogicznegoarsenału
wArabiiSaudyjskiejorazwielobiegunowegoodstraszaniamiędzytymikrajami
aIzraelem.Regionpozostaniewięcniestabilny,choćobronaantybalistyczna
IzraelaorazRadyWspółpracyPaństwZatoki(GulfCooperationCouncil,GCC)
możestabilizowaćprzyszłekryzysyzainicjowaneprzezIran.
SpecyfikaBliskiegoWschoduiAfrykiPółnocnej
Niezależnieodwydarzeńarabskiejwiosny2011r.BliskiWschódznajduje
sięstalewcentrumzainteresowaniaspołecznościmiędzynarodowej,przede
wszystkimzewzględunalicznekonfliktywewnętrzneorazmiędzypaństwowe.
Zmianykolejnycharabskichreżimówmogąukształtowaćnowerelacjemiędzy
nimiorazzmodyfikowaćstrategicznąmapęregionu.KrajeAfrykiPółnocnej
iZatokiPerskiejorazIzraelniemająjednakwielostronnejarchitekturybezpie-
czeństwaregionalnego,któraregulowałabymiędzynimikwestiekontroli
zbrojeńirozbrojenia.Stantenutrzymujesiępomimoupływudwóchdekadod
końcasupermocarstwowejrywalizacjiUSAzZSRR.Cowięcej,niejasnośćoraz
tajnośćotaczającestrategieobronnepaństwBliskiegoWschoduutrudniająwy-
czerpującebadanianatematdokładnejroliprzypisanejpociskombalistycznym
iobronieprzednimi,jakrównieżkwestiomnuklearnym
2.
Większośćzkrajówregionujestcoprawdasygnatariuszamiporozumień
globalnych(NPT,CTBT,BWCiCWC
3),alenieprzeszkodziłoimtowroz-
wijaniuswoichprogramówbronimasowegorażeniaorazśrodkówichprzeno-
szenia.Wieleznichpostrzegaswoichsąsiadówjakowrogówlubkwestionuje
granicewytyczonepo1945r.Wydatkiwojskowestanowiąteżpoważne
obciążeniadlagospodarekwszystkichpaństwregionu.Ponieważwiększość
wydobywanejropynaftowejigazuziemnegopochodziz,,łukuniestabilności”,
powodujetostałezainteresowanieorazzaangażowanieaktorówspozaregionu,
zwłaszczaUSA,UE,RosjiiChin.Cisamiaktorzyzewnętrznisąrównież
głównymidostawcamisprzętuwojskowegodlapaństwBliskiegoWschodu.
2
DotyczytonietylkokrajówarabskichiIranu,aletakżeIzraela-pomimojegotradycji
demokratycznychicywilnejkontrolisiłzbrojnych
3
NPT-Układonierozprzestrzenianiubronijądrowej;CTBT-Układocałkowitymzakazieprób
zbroniąjądrową;BWC-Konwencjaobronibiologicznej;CWC-Konwencjaozakaziebroni
chemicznej.
6
SprawyMiędzynarodowe,2013,nr3
