Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Przedsiębiorczość
Niedostatekdóbr,
plandziałaniaiaktwoli
Środkizdefinicjipowinnybyćdobramirzadkimi.Winnymrazienie
byłobysensubraćichpoduwagę.Awięcjeśliniewystępujeniedostatek
dóbr,niemarównieżżadnegodziałania6.Celeiśrodkinigdyniesądane
zgóry,przeciwnie–sąwynikiemnajważniejszegowprzedsiębiorczości
działania,polegającegonatworzeniu,odkrywaniualbopoprostuorien-
towaniusięprzezpodmiot,jakieceleiśrodkiuważazawłaściwenakaż-
dymetapieswojegożycia.Kiedydziałającypodmiotuzna,żeznalazłcele
wartewysiłku,atakżeśrodkidoichosiągnięcia,towłączaje,zwykle
milcząco7,doplanudziałania8.Następnieurzeczywistniatenplanjako
osobistyaktwoli9.
6WtymsensienazwanieekonomiiDnaukąbadającązachowanialudzkiewsytu-
acjiniedostatkudóbr”(AvelinoGarciaVillarejoiJavierSalinasSánchez,Manualde
HaciendaPública,Madrid1985,s.25)jestpleonazmem,gdyżkażdeludzkiedziałanie
wymaganiedostatkudóbr.JakmówiMises(Ludzkiedziałanie,op.cit.,s.79):DJeśli
człowiekaniekrępujezbytmałailośćdostępnychrzeczy,niemusipodejmowaćżad-
nychdziałań”.
7Wdalszejczęściksiążkizostaniewyjaśnione,żenajważniejszedlaludzkiego
działaniainformacje(bądźwiedzę)trudnowyrazićsłowami,wzwiązkuzczymnaj-
częściejpozostająonenieujawnione.
8Plantotworzonyprzezpodmiotmyślowyobrazwszystkichprzyszłychetapów
działaniaimożliwychokoliczności,któremogątymdziałaniomtowarzyszyć.Jest
onwięcindywidualniewybranymsposobemuporządkowaniainformacjipraktycz-
nych,którepodmiotposiadalubzamierzapozyskaćwzwiązkuzewszystkimidzia-
łaniami.Możnapowiedzieć,żekażdedziałaniezewzględunapojawiającesięwciąż
noweinformacjewymagastałegoindywidualnegolubosobistegoplanowania.Zupeł-
nieinnajestkoncepcjaplanowaniacentralnego,prezentowanawdalszejczęścitej
książki.Organowizarządzającemudoosiągnięciazałożonegoceluniezbędnajest
możliwienajbardziejprecyzyjnaisformalizowanabazadanych,dotyczącaśrod-
ków,którezużyciemnaciskuinstytucjonalnegoorgantenmożezmobilizować.Pla-
nowaniecentralneniejestskuteczne,bonieistniejemożliwośćzebraniawszystkich
koniecznychinformacjipraktycznych.Problemniepolegawięcnatym,czyplano-
wać,czynie,wiadomobowiem,żekażdedziałaniewymagaplanowania.Chodzi
oto,ktopowiniensiętymzajmować.Czyindywidualniedziałającypodmiot,który
mapotrzebnedotegoinformacjepraktyczne,czydalekiodniegoorgannacisku,
któryniedysponujetakimiinformacjami?Zob.F.A.Hayek,TheNewConfusion
aboutPlanning,w:NewStudiesinPhilosophy,Politics,EconomicsandtheHistoryof
Ideas,London1978,s.232–246.Istniejejeszczeinnaklasyfikacjaróżnychsposo-
bówplanowania:planowanieintegralne,częściowe,indykatywneiindywidualne.
Wszystkieone,opróczindywidualnego,zawierająnieuniknionąsprzecznośćpo-
znawczą,którądalejbędziemynazywaćDparadoksemplanowania”(zob.rozdz.3,
przyp.11orazpktc,podrozdz.6).
9Wedługśw.TomaszazAkwinuDpobudkąorazprzedmiotemwolijestcel”(Suma
teologiczna,1–2,zagadnienie7,art.4,t.9,s.104,London1963).
