Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
68
Artafernes
podczastriumfuCezarapowojniealeksandryjskiej
jakoboginiświatazwierzęcegoiroślinnego;wg
w46p.n.e.;zamordowananarozkazKleopatry
wierzeńpóźniejszychdziewiczaboginilasów
w41p.n.e.30miastowEgipciezałożoneprzez
igór,łowówidzikichzwierząt;czczonojątakże
PtolemeuszaIIFiladelfosainazwanenacześćjego
jakoboginięksiężyca(utożsamianojąwtedyzHe-
żonyfiArsinoe(1.).
kate)ipatronkęszczęśliwychporodów.Strzałom
Artafernes
(gr.Artaphernes,Artaphrenes),Vw.
A.przypisywanonagłeibezbolesnezgony,mimo
p.n.e.,bratanekDariuszaI,razemzDatysemdo-
touchodziłazaboginięmściwą(fiOrion,fiAk-
wodziłIIwyprawąPersównaGrecję.Poniósłklę-
teon,fiNiobe,fiIfigenia).A.czczonowkrainach
skępodfiMaratonemw490.
górzystychilesistych:wArkadii,wLakonii,
wElidzieiin.Ważnymośrodkiemkultubyławys-
Artakserkses
,imiękilkukrólówperskich:10A.
pafiDelos,miejscenarodzinbogini.Najsławniej-
IMakrocheir(Długoręki),synKserksesa,panował
szajejświątynia,tzw.Artemizjon(fisiedemcu-
w464-425/424p.n.e.PrzyjąłusiebieTemistokle-
dówświata),staławEfezie,gdzieA.utożsamiano
sawygnanegozAten.PokonanyprzezGreków,był
zestarąazjatyckąboginiąpłodności.WAtenach
zmuszonyw449podpisaćtzw.pokójKalliasa
byłjejpoświęconymiesiącelafebolion(gr.elafebo-
(fiperskiewojny).20A.IIMnemon(Pamiętający,
los-polującynajelenie,nałanie).Najstarsze,ar-
gdyżwyróżniałsięwyjątkowąpamięcią),synDa-
chaiczneprzedstawieniaA.ukazywałyjąjakodo-
riuszaIIiParysatydy,bratfiCyrusa(2.)Mł.,pa-
stojnąkobietęwsztywnejpoziezkoronąnagłowie
nowałw404-359p.n.e.W387/386doprowadził
(fiArtemidaEfeska).WRzymieutożsamiana
dozawarciazeSpartątzw.pokojufiAntalkidasa.
zDianą.Wsztuceklasycznejprzedstawianojąjako
30A.IIIOchos,synpoprzedniego,panowałw359-
młodądziewczynęubranąwkrótkichiton,
338p.n.e.W345podbiłEgiptiFenicję,słynął
złukiemikołczanem,zulubionymzwierzęciem,
zokrucieństwa,zginąłotrutyw338.40A.IV
łanią(fiDianazWersalu),lubjakomłodąkobietę
fiArdaszirI.
wdługiejszaciezkołczanemnaplecach.
Artemida
ifiLatony,siostraApollona,pierwotnieczczona
(gr.Artemis)mit.gr.,córkaZeusa
ArtemidaEfeska
ginizfiArtemizjonuwEfezie,przypisywany
,archaicznyposągkultowybo-
fiEndojosowizAten,wykonanywVIw.p.n.e.
zdrewna,zkoronąwkształciekosza(tzw.kalatos)
nagłowie,odzianejwwąskąszatęzdługimiręka-
wami,dekorowanąsymbolicznymiprzedstawie-
niamifiprotomzwierzęcychiistotfantastycz-
nych,zszerokimnaszyjnikiem,podktórym
umieszczono4rzędyowalnychelementów,inter-
pretowanychjakozwielokrotnionepiersibogini
lubjądrabykówjejofiarowanych.Posągprzetrwał
wświątynidopocz.Vw.n.e.Ograbionyzcennego
naszyjnikaprzezbiskupaJanaZłotoustego,wkrót-
ceuległzniszczeniu.Znanyzreprodukcjiwplasty-
cerz.(rzeźbymonumentalne,statuetki)iwdeko-
racjirzemiosłaartystycznego(figemmy,lampki).
M.Ł.
Artemidor
(gr.Artemidoros)zEfezu,2.poł.
IIw.,samnazwałsięDaldianos(odDaldis
wLidii,rodzinnegomiastamatki),słynnytłumacz
snów.JegogłównedziełoOneirokritika(Rozważa-
niaosnach)w5ks.,zbiórsnówwrazzichinter-
pretacją,jestjedynymzachowanymsennikiemsta-
rożytnym.Ostatniaksięgazawieraopis95snów
spełnionych.NiezachowałosięnapisaneprzezA.
dziełoOionoskopikaowróżeniuzlotuptaków;przy-
pisywanyA.utwórCheiroskopikaowróżeniuzręki
16.Artemida
jestniepewnegoautorstwa.K.S.
