Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wykorzystanie
Słonecznik–wykorzystanie
ikorzyścizuprawy
6
Fot.LimagrainPolska
Słonecznikjestcenionyzewzględunajegowielokierunkowewykorzystanie.
Powierzchniazasiewówsłonecznika
zarównonaświecie,jakiwEuropie
wzrasta.W2001rokunaświecieupra-
wianoponad17mlnha,zaśwEuropie
9,74mlnhatejrośliny.W2019rokuna
świecieobsiewanoprawie27,37mln
ha,awEuropieponad19,3mlnha.
WPolscew2001rokusłonecznikbył
uprawianyna764ha,aw2021rokuna
19251ha.Najwięcejprodukowaliśmygo
jednakw2018roku,gdyżnapowierzch-
ni5670ha.ZałożeniaEuropejskiego
ZielonegoŁaduorazzmianyklimatu
itrendówkonsumenckichsprawiają,że
słonecznikstajesięrośliną,którejzna-
czeniewnaszymkrajumożewzrastać.
Słoneczniktoroślina,któramożebyć
wykorzystywanawielokierunkowo,ajej
uprawamożeprzynieśćwymierneko-
rzyścinietylkozekonomicznegopunktu
widzenia,aletakżezpowodupozytyw-
negowpływunaśrodowisko.
alternatywądlamonokulturyzbożowej
lubpopularnegownaszymkrajupłodo-
zmianuzbożowo-rzepaczanego.Pamię-
taćnależyjednakotym,żesłonecznik
irzepakatakowanesąprzedpodobne
choroby,dlategoniepowinnosięupra-
wiaćsłonecznikaporzepakuiodwrot-
nie.Niemniejjednakjakoroślinaoleista,
jaramożezastąpićrzepaknastanowi-
skach,naktórychwystępujekiła.
Słoneczniktoroślinajaraorelatywnie
krótkimokresiewegetacji.Najwcze-
śniejszeodmianysągotowedozbioru
nawet90–120dniposiewie,późniejsze
po120–160dniach.Ztegoteżpowo-
dusłoneczniksprawdzisięrównieżna
polach,gdzieniemożliwejestzasianie
zbóżozimychbądźdoszłonanichdo
wymarznięć.Dużązaletąsłonecznika
jesttakżejegorozbudowanysystem
korzeniowy,dziękiczemupobieraon
składnikipokarmoweorazwodęzgłęb-
szychwarstwgleby.Ztegopowodu
uważasię,żeroślinatajestbardziejod-
pornasuszęwporównaniudoinnychro-
ślinuprawnych.Jednaknależypamiętać
otym,żeplonogólnyizawartośćoleju
możebyćmniejszy,gdysuszawystąpi
Słonecznikkorzyścizuprawy
Słonecznikzwyczajny(Heliantusannus
L.)należydorodzinyastrowatych(Aste-
raceae),dziękiczemubędzieciekawą
wkrytycznychfazachrozwojusłonecz-
nika,aszczególniewokresiekwitnienia.
Uważasię,żeśredniplonsłonecznika
możnauzyskaćprzyopadachwilości
300mmwciągusezonu,natomiast
opadynapoziomie500–750mm
wymaganesądotego,byuzyskać
jegowyższeplony.Zaletąsłonecznika
jestrównieżto,żemożnauprawiaćgo
naróżnegorodzajuglebach,niemniej
jednakwyższeplonyuzyskujesięna
glebachprzeznaczonychpoduprawę
pszenicyikukurydzy.Ciekawącechą
słonecznikajestto,żewydzielaon
substancjeallelopatyczneowłaściwo-
ściachftotoksycznych.Uważasię,że
mogąoneograniczaćwzrostsiewek
takichchwastów,jakzaślazpospolity,
bieluńdziędzierzawa,powój,gorczyca
polnaorazinnychchwastów.Niepodwa-
żalnązaletąuprawysłonecznikasąjego
walorykrajobrazowe.Dodatkowojest
ontakżeroślinąmiododajną,zapylaną
przezowadyzrodzinybłonkówek,czyli
m.in.przezpszczołęmiodną.Decydując
sięnauprawętegogatunku,wspieramy
ochronęzapylaczy.Możemyrównieżpo-
stawićpasiekęlubzacząćwspółpracę
zpobliskimpszczelarzem.
Słonecznik–wykorzystanie
Słoneczniktoroślina,któramawieleza-
stosowań.Dwomagłównymikierunkami
produkcjijestuprawananasionadobez-
pośredniegospożycialubdoprzetwór-
stwa,np.naolej.Słonecznikjestczwartą
spośródroślinoleistychcodowielkości
uprawy.Nasionaprzeznaczanesądo
produkcjiżywnościipasz,natomiastwy-
suszonełodygiorazolejmogąposłużyć
doprodukcjibiopaliw.Wartorównieżwie-
dziećotym,żesłonecznikwykorzystywa-
nyjestdoprodukcjilekarstw,szczególnie
wleczeniuschorzeńpłuc.Niektóreczę-
ściroślinymogąbyćwykorzystywanedo
produkcjibarwnikówwprzemyśleodzie-
żowym,bodypaintingu(czyli.malowania
ciała),farbczywinnychgałęziachprze-
Słonecznik
PublikacjaspecjalnamagazynurolniczegoAgroProfl
