Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wych(dotyczącychodpowiednio:ciśnieniaitemperatury)obliczonychdlaobszarów
położonychzarównowwyższych(powyżej600N;Jones1987),jakiniższych(poni-
żej201250)szerokościachgeograficznych(Trenberthiin.2001).
Jakjużwcześniejwspomniano,danezastosowanewniniejszychbadaniachcha-
rakteryzująsięnajwiększąwiarygodnością(należądodanychgrupyA)ipowszech-
nieuznawanesązahomogeniczne.Należyjednakpamiętać,żemateriałobserwacyj-
nywykorzystanydotworzeniabazydanychiobejmującypierwszedekady
rozpatrywanegookresubadańznacznieróżniłsięoddanychzlatpóźniejszych(nkli-
matologiaprzedsatelitarna”;Kistleriin.2001).Wynikałotozdostępnościdoarchi-
walnych,naziemnychseriiobserwacyjnych,liczbystacjimeteorologicznych,częstości
pomiarówczyteżróżnictechnologicznychwpozyskiwaniuinformacjiostanieat-
mosfery(np.pionowesondowanieatmosfery,dostępnośćirozdzielczośćzdjęćsateli-
tarnychitp.).Pewienproblemmożeteżstanowićredukcjawartościciśnieniazzasto-
sowaniemrównańhydrostatycznych(Pauley1998).Dotyczytowszczególności
wysokopołożonychobszarów,charakteryzującychsięzróżnicowanąrzeźbąipokry-
tychlodem(np.obszaryMongolii,GrenlandiiczyAntarktydy).Związanejesttoze
sposobemredukcjiciśnieniawprowadzonymw1956r.orazzgęstościąpowietrza
wynikającązwysokościnadpoziomemmorzaibardzoniskątemperaturąpanującą
wewspomnianychregionach(vanLooniWilliams1976;TrenberthiPaolino1980;
Jones1987;Trenberthiin.2001;GongiHo2002;Burt2007).Ztegopowoduwy-
nikibadańdotycząceGrenlandiiiobszarówprzyległychorazpoczątkowegookresu
obserwacji,do1979r.,główniezaśprzed1958r.(Kistleriin.2001),należytrakto-
waćznależytąostrożnością.
Jakwcześniejnadmieniono,podstawąprzeprowadzonychbadańbyłyśredniedo-
bowewartościciśnienianapoziomiemorza.Wybranietegorodzajudanychzwiązane
byłozcharakterempowstawaniaorazprzebiegiemnżycia”układówantycyklonalnych.
Sąoneukładami,którepowstajądużowolniejniżukładyniskiegociśnienia.Dużo
wolniejszajesttakżedynamikaichprzemieszczania,abardzoczęstosątoukłady
ocharakterzestacjonarnym(tzw.układyblokujące).Wtakichprzypadkachprzez
wielednilubnawettygodniswoimzasięgiemobejmująprawietensamobszar,
azmianydotyczągłównieichintensywności(wartościciśnieniawcentrumukładu).
Niewielkiezmianyzarównowartościciśnienia,jakiichpołożeniasąszczególniedo-
brzewidoczne,gdyprześledzimywystępowanienajsilniejszychukładówwyżowych.
Zwykleciśnieniewichcentrachznacznieprzekracza1040hPa,aswoimzasięgiem
potrafiąobjąćobszarporównywalnyzobszaremEuropy.Przykłademmożebyćsilny
wyż(zciśnieniemprzekraczającym1060hPa),jakiznadAzjiprzesunąłsięnadEuro-
pęwpołowiestycznia1929r.Przezkilkatygodniutrzymywałsięonnadeuropejską
częściąRosji,obejmującswoimzasięgiemrównieżkrajeEuropyŚrodkowejoraz
BałtykiSkandynawię.Dopieropodkonieclutegoponownieprzemieściłsięwkierun-
kuAzji,ajegomiejscezająłkolejnysilnywyż,jakipowstałnadMorzemNorweskim.
DominacjasilnychukładówwysokiegociśnienianadEuropątrwałaprawiedokońca
marca,awynikiemichoddziaływaniabyłybardzoniskietemperatury,dziękiktórym
zima1928/1929zaliczanajestdojednychznajmroźniejszychzimXXw.(Piotrowicz
2006).Drugimpowodem,dlaktóregodobadańprzyjętośredniewartościdobowe,
