Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
KażdyhistorykzajmującysiędziejamiparlamentaryzmuRzeczypospolitej
szlacheckiejsiłąrzeczyzetknąłsięzlaudamiiinstrukcjamisejmikowymi.Sej-
mikibyłylokalnymfundamentemszlacheckiegoparlamentaryzmu-zarównona
poziomieziemi,powiatu,województwa,jakikilkuwojewództw,jeżelimówimy
osejmikach,któreswoimzasięgiemobejmowałydwalubtrzywojewództwa,
jakwprzypadkusejmikugeneralnegoPrusKrólewskich.Sejmikiszlacheckie
wyrażałyokreślonestanowiskawobecpolitykidworuorazwielusprawnatury
politycznej,społecznej,wojskowej,religijnejczyekonomicznej.Czymzajmowały
sięsejmiki?-tegopoprostuniemożnastreścićwjednymzdaniu.Tychspraw
byłysetki,jeślinietysiące,począwszyodgeneraliówdotyczącychpolitycznego
bytupaństwapolsko-litewskiego,zagadnieńnaturyspołeczno-gospodarczej,po-
przezproblemylokalne,mającedecydująceznaczeniedlaszlachtydanegowoje-
wództwa,powiatuczyziemi,ażposprawynaturyczystoprywatnej,czylitakie,
któreumieszczanewinstrukcjachsejmikowychniebezpowodunazywanebyły
wsposóbcałkowicieuzasadnionynpetitami”
.
Wrozprawiepoddałemanaliziemerytorycznejkilkawybranychproblemów,
które-moimzdaniem-podejmowaneprzezsejmikikoronnemiałyistotne
znaczeniedlasprawwewnętrznychRzeczypospolitejwczasiepanowaniakróla
MichałaKorybutaWiśniowieckiego.Oczywiście,ichwybórbyłdecyzjączysto
subiektywną,wynikającązmojegopunktuwidzenia.Uznałemwięczaistot-
neczteryaspektydziałańsejmików.Popierwsze,chciałbymzaliczyćdonich
postawęsejmikówkoronnychwobecantykrólewskiej,profrancuskiejopozycji,
którazmierzaładodokonaniadetronizacjikrólaMichałaiosadzenianatronie
kandydatawskazanegoprzezFrancję.Podrugie,zaważneuznałempodsuwane
przezsejmikikoronnereceptyuzdrowieniasposobuobradsejmóworazpostu-
latyusprawnieniaobradsamychsejmików.Postulatytewypływałyzeszlachec-
kiejtroskiodobropaństwaipośredniowynikałyzzerwaniaporazpierwszy
whistoriisejmukoronacyjnegow1669rokuorazzdestrukcyjnychdziałań
antykrólewskiejopozycjipowodującejzrywaniekolejnychsejmów.Potrzecie,
omówięsprawydotyczącekoniecznościdokonanianaprawypieniądza,gdyż
podjętezapanowaniaJanaKazimierzadecyzjeowyemitowaniuniepełnowar-
tościowegopieniądzawpostacimiedzianychszelągówizłotówekoobniżonej
próbiesrebra(tymfów/tynfów)wywołałykryzysmonetarny,którydotknął
wszystkichmieszkańcówRzeczypospolitej,aktóremukróliszlachtapragnęli
jakośzaradzić.Iwreszciepoczwarte,uwzględnięproblemywojskowości,wtym
aspektfinansowaniawojskaorazfortyfikacjizewzględunamilitarnezagrożenie
zestronyTurcji.
Poszukiwaniaźródełrękopiśmiennych,któreposłużyłydonapisanianiniej-
szejrozprawy,objęłyswoimzasięgiempiętnaściearchiwówibibliotekkrajowych
