Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
człowiekaprowadzidopodważeniawszystkichprawdiautorytetów.
Wszystko,couświęconepowagątradycjiczyobjawienia,podlegateraz
krytycznemuosądowiiskazanejestnatymczasowość.Kryzysepokino-
wożytnejjestwięcnadewszystkokryzysempewnościipoczuciabezpie-
czeństwa.Kulturanowożytnatokulturaprowadzącadozanikuducha
kontemplacjiizadziwieniatym,cojest,jejmiejscezajmujeaktywność8.
Dotarciedoprawdydomagasięnadewszystkoczynu,tozaś,cosięnam
jawi,niejesttym,czymjestnaprawdę,wymaganieustannejrewizji.Tu
tkwiąteżkorzenierewolucji,którastanowiniejakoucieleśnienieowej
postawy,prowadzącwrezultaciedostrywializowanialudzkichpotrzeb
iideiorazpoczuciaciągłegoniespełnienia9.StanleyRosenmówiwtym
kontekścieokryzysiejakostanieznużeniawywołanegoprzezkoniecz-
nośćnieustannegopodejmowaniadecyzji.Postawatazakładabowiem,
iżnicniejestczłowiekowindane”,wszystkojestprzezniegowybierane.
Wybórtenzaśjestzwiązanyzdokonywaniemosąduipodejmowaniem
zańodpowiedzialności10.
Fakt,iżdiagnozakryzysuszczególniesilnieodcisnęłasięnahistorii
XXwieku,nieoznacza,żewcześniejodczuciatakiebyłyczłowiekowi
obce.Truizmemjeststwierdzenie,żezjawiskakryzysowe,choćnieko-
niecznietymmianemokreślane,towarzyszyłyludzkościodpoczątku
jejdziejów.Istotaproblemupoleganauchwyceniuspecyfikidwudzie-
stowiecznejrefleksjispołecznej,wktórejdiagnozakryzysuodgrywa-
łaszczególnąrolę,niezaśnaprzypisaniutegofenomenudziedzictwu
oświeceniaczyepocenowoczesności.Zjawiskokryzysubardzodobrze
oddajebadanieetymologiisamegotegosłowa.Wywodzisięonomiano-
wiciezgreki.Greckankrisis”oznaczaczynnośćoddzielania,odróżniania
8Por.tamże,s.53.
9Por.tamże;por.także:tejże,Orewolucji,tłum.M.Godyń,Warsza-
wa2003,s.37–39.
10Por.S.Rosen,RozmyślającnadOświeceniem,tłum.A.Pawelec,w:Oświecenie
dzisiaj.RozmowywCastelGandolfo,K.Michalski(red.),Kraków1999,s.10;por.
także:E.Husserl,Kryzyseuropejskiegoczłowieczeństwaafilozofia,tłum.J.Sidorek,
Warszawa1993,s.51.
23
