Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Mediajakoinstytucjeżyciaspołecznego.Metateoriaekonomikimediów
jestskomplikowanąiprocesualnąmagmąrozgrywającąsięprzednaszymiocza-
mi,wystarczającoskomplikowanąiinteresującąsamąwsobie,abyzbędnebyło
pytanieojegogłębszeznaczenieisens,oniewidocznesiłyiprzyczynyrozgry-
wającychsięwnimzjawisk”69.PiotrŻukuważałnatomiast,że„zastępowanie
strukturyklasowejstylemkonsumpcjiwanalizachludzkichzachowańsprawia
wrażenieprzesuwania(bezjegoosłabienia)głównegomechanizmustratyfika-
cyjnegowinnyobszarczyteżnazywaniauwarunkowańekonomicznychinnym,
bardziejmodnymjęzykiem”70.
Wśródkrytykówperspektywykonsumpcjiwbadaniachspołecznychpoja-
wiałysięargumenty,żetezaowyrównywaniuróżnicklasowychjestprzejawem
panującejideologii.HerbertMarcusejużwlatach60.XXwiekupisał:„Jeżeli
pracownikijegoszeflubiątensamprogramtelewizyjnyiodwiedzajątesame
miejscowościwypoczynkowe,jeżelimaszynistkamarównieatrakcyjnymakijaż,
jakcórkajejpracodawcy,jeśliMurzynposiadaCadillaca,jeślioniwszyscyczy-
tajątęsamągazetę,totakieupodobnienieniewskazujenazanikanieklas,lecz
nato,wjakimzakresiepotrzebyiichzaspokajanie,służącezachowaniuestab-
lishmentu,sąwspólnedlapodstawowychgrupludności”71.Podobnestanowisko
prezentował30latpóźniejSlavojŽižek,uznając,żewysuwanienapierwszyplan
zróżnicowaniakulturowegolubobyczajowego,anieekonomicznego,sprzyja
globalnemukapitalizmowi:„Problemzewspółczesnymmultikulturalizmem,tą
hybrydąróżnorodnychsposobówżycia,leżywtym,żejestonzasadniczopozo-
remswegoprzeciwieństwa,masywnejobecnościkapitalizmujakouniwersal-
negosystemu-świata[ś].Prowadzimywięcnaszewirtualneboje–oprawa
mniejszości,ogejówilesbijki,oróżnestyleżyciaitd.Wmiędzyczasiekapitalizm
kontynuujeswójtriumfalnymarsz.Itowłaśniewspółczesnateoriakrytyczna,
wprzebraniustudiówkulturowych,robiprzysługędlanieograniczonegorozrostu
kapitalizmupoprzezaktywneuczestnictwowideologicznychstaraniachokom-
pletneukryciejegomasowejobecności”72.
Krytyka„populizmukulturowego”niezmieniłafaktu,żemasowemedia
czerpiącedochodyzogłoszeńireklamtraktowałyswychodbiorcówjakokon-
sumentów,anieprzedstawicieliokreślonychklasczywarstwspołecznych.
„Bezklasowości”towarzyszyłoodpartyjnienieprzekazuinieangażowaniesię
wrywalizacjępolitycznąpostronieposzczególnychpartii.JakstwierdziliDaniel
69M.Krajewski,Konsumpcjaiwspółczesność,„KulturaiSpołeczeństwo”1997,nr3,s.24.
70P
.Żuk,Oaktualnościpojęcia„klasaspołeczna”wspołeczeństwieianalizachsocjologicznych,„Ruch
Prawniczy,EkonomicznyiSocjologiczny”2008,nr3,s.171.
71H.Marcuse,Człowiekjednowymiarowyś,dz.cyt.,s.26.
72S.Žižek,Multiculturalism,or,theCulturalLogicofMultinationalCapitalism,“NewLeftReview”
1997,no.225,s.46.Tłumaczenieza:N.Smith,Cosięstałozklasą?,„PraktykaTeoretyczna”2013,
nr3(9).
