Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dlawymawianiaprzeróżnychdźwiękówmowy.Dodatkowopozwalana
większąprecyzjęprzekazukomunikatudziękibogatejmimice,dotyczy
togłównieinformacjizwiązanychzemocjami.
Rozwójumiejętnościartykulacyjnychmożliwyjestwodpowiednich
warunkachanatomicznych,którewykształcająsięwprocesierozwojo-
wym.Dotyczytom.in.odpowiedniegokształtowaniasięłukówzębo-
wych,wysklepieniapodniebienia,uformowaniawłaściwejpozycjiżu-
chwy,pojawieniasięzębówmlecznych(wpierwszejkolejnościsieka-
czy).Takiezmianywobrębiejamyustnejstwarzająwarunkidlarozwoju
motorykinarządówmowy,przedewszystkimdlaruchówjęzyka,który
zaczynaprzemieszczaćsięnietylkowpłaszczyźniepoziomej,jaktoma
miejscewpierwszychmiesiącachżycia.Wefekciepewnejdojrzałości
funkcjonalnejmożliwajestpalatynacja,czyliunoszenieczubkajęzyka
doprzedniejczęścipodniebienia.Tozkoleiwpływanazmianęodruchu
połykowegozniemowlęcegonadorosły.Niemowlęcycharakteryzujesię
tym,żejęzykułożonyjestpoziomo,czubekznajdujesięmiędzyzębami,
apołykaniemamiejsceprzyoddalonychszczękach,natomiastdorosły
odbywasięprzyuniesionymdoprzedniejczęścipodniebieniaczubku
językaizwartychzębach.Zdolnośćpionizowaniajęzykajestrównież
warunkiemprawidłowejwymowyniektórychgłosekiumiejętnościróż-
nicowaniaszeregówgłosekprzedniojęzykowych3.
Artykulacja,któraodbywasięwnasadzie,jestefektemsprawnego
współdziałanialicznychgrupmięśni.Ruchomośćposzczególnycharty-
kulatorów(warg,języka,żuchwy,podniebieniamiękkiego)maogrom-
neznaczeniedlaumiejętnościwypowiadaniagłosek.Język–najbardziej
ruchomynarządmowy,mającynajwiększyudziałwtworzeniudźwię-
kówmowy,swojąsprawnośćzawdzięczazłożonemusystemowimięśni
zewnętrznychiwewnętrznych.
Mięśniezewnętrzne,któremająpocząteknasąsiadującychkościach,
akończąsięwjęzyku(mięsieńbródkowo-językowy,rylcowo-językowy
ignykowo-językowy),umożliwiająruchyjęzykawpłaszczyźniepoziomej
(wysuwanieicofanie)orazpionowej(unoszeniemasyjęzykaiopuszcze-
nienadnojamyustnej).Natomiastmięśniewewnętrzne(mięsieńpo-
dłużnygórnyidolny,mięsieńpoprzecznyipionowy),któremająswój
początekikoniecwjęzyku,umożliwiajązmianykształtujęzyka:skraca-
nie,zwężanie,pogrubianie,spłaszczanie,poszerzanie,wydłużanie.Pew-
nymograniczeniemruchomościjęzykamożebyćbłonaśluzowa,która
3B.Mackiewicz,Znaczeniepionizacjikońcajęzykadlapoprawnejartykulacjigło-
sek,[w:]B.Rocławski(red.),Opiekalogopedycznaodpoczęcia,Gdańsk1998.
11
