Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Witkowska,R.Przybylski,Romantyzm,Warszawa2007
ISBN978-83-01-13848-6,©byWNPWN2007
R.Przybylski.Cz1.Klasycyzmisentymentalizmpotrzecimrozbiorze
przeciętnegoutworu,jakimjestbezwątpieniaRolnictwoD.Bończy-Tomaszew-
skiego,niedasięzbyćzgrabnąkpiną.
ZawyboremrolniczegozawoduPolaka—piszeAlinaWitkowska—padająwpoematach
opisowychargumentyhistoryczneifilozoficznezarazem,czerpiącezasadnośćzporozbiorowego
bytuPolski.Wtymsystemiewidzeniażyciapolskiegorolnictwookazujesięjedynąrealnością
bezwzględną,ocaleniemiazylem.Ocaleniemprzedhistorycznością,przedbytempoddanym
bezustannemuprzepływowiczasu,któryniesienietylkozmiany,alezmianywokreślonysposób
nacechowane—negatywne,groźne,wrogieczłowiekowi.
HistoriabowiemzbytciężkodoświadczyłaPolaków,abynieskusiłaich
rzetelnastałośćzwiązanazpracąnaroli.Nawieśbiegliwięcici,którzynie
wierzyliwpowodzenieczynuzbrojnego,ici,którychzaangażowaniewwalkę
skończyłosięwielkimrozczarowaniem.ToteżC.Godebski,zanimjeszcze
wgranicachdawnejRzeczypospolitejzjawiłasięarmiaNapoleona,zasiadł
wlatach1805–1806dopoematurolniczegoListyowsiitakotowytłumaczył
swójzamiar:
Kiedyokrutnylosprzeznaczenia
Wydarłnamwszystkoażdoimienia,
Mniejzdasięsrogim,komupozwoli
Szukaćpociechywuprawieroli.
Coprawda,Godebski,jaksięokazało,zająłsięgłównie„spokojnymi
zabawami”:atoówczesnymfircykiem,któryzjechałnawieś„zromansem
wręku”iubzdurałsobie,żenagleznalazłsięwZłotymWieku;ato
mieszczańskimprzedsiębiorcąbezdoświadczenia,któryinwestujewgos-
podarstwownadziei,żezrobiwielkiepieniądze,wistocieznadmiernej
chciwościzostajebankrutem;atowkońcunietylerolą,co„ogrodem
wioskowym”.
WRolnictwieD.Bończy-Tomaszewskiegoucieczkęnawieśuzasadniają
przedewszystkim„okropnościwojny”,którychnieprzedstawia—jakpóźniej
wZiemiaństwieKoźmiana—legionista,leczsteranywbitwachzwykły
żołnierz,„przechodzieńodwóchszczudłach”,któryniegdyś:
złonarodzicówwpośródciemnejnocy
Oddanywrekrutuległgwałtowiimocy.
Warmiiaustriackiej,walczącejwówczaszmłodąRepublikąFrancuską,
doznałgoryczy,nędzyiponiżenia,iwróciłwkońcudorodzinnejwioski
okulach.Coprawda,wierszopisznalazłjeszczeinneuzasadnienieswego
przywiązaniadorolnictwa.
68
Wczasachowych—pisałwPrzedmowiedowspółziomków—kiedypodobniedowywróconego
przezzaburzeniacałejnaturykwitnącegolasu,postaćiimięojczyznynaszejzniszczonezostały,
