Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
darcenarodowej,aprzebiegowitegoprocesutowarzysząlicznezmianyocharak-
terzejakościowym,cołącznienazywanejestrozwojemgospodarczym.
Odwielulatwekonomiiprowadzonebadania,któremająnaceluokre-
ślenieczynnikówwpływającychnawzrostgospodarczy.Jakoczynnikiwzro-
stutraktowaneelementysprawczekształtującezarównojegotempo,jak
iproporcje.Możnajepodzielićm.in.nawynikającezpowiązańgospodarki
zeświatemzewnętrznym,tzw.czynnikizewnętrzne,oraztkwiącewewnątrz
określonejgospodarkinarodowej,czyliczynnikiwewnętrzne.Dotychczasowe
badaniapozwalajązidentyfikowaćhandelzagranicznyjakojedenzczynników
zewnętrznych,wśródktórychodgrywaondecydującąrolę.Wpływaonnawzrost
zapośrednictweminwestycjizarównoprzeztzw.czynnikiekstensywne3,oddzia-
łującnastopęinwestycji,jakiintensywne,drogąmodyfikacjiichefektywności
[Iskra1998].Wszystkiepowyższedeterminantyzesobąściślesprzężone,
azasadaowegosprzężeniaodnosisięrównieżdohandluzagranicznego,jako
zewnętrznegoczynnikawzrostugospodarczego.
Wzajemnepowiązaniamiędzyhandlemzagranicznymawzrostemgospodar-
czymstanowiłyprzedmiotzainteresowaniaekonomistówjużodponaddwóch
wieków.Natematudziału,jakihandelzagranicznymiałwewzrościegospoda-
rekAzjiWschodniej,wśródbadaczywykształciłysiędwadominującepoglądy.
Propagatorzypierwszegouważali,żeotwarciegospodarkinahandelzagraniczny
byłojednymzgłównychźródełwzrostugospodarczegotychpaństw[Page1994].
Zwolennicypowyższejteoriikrytykująmożliwośćprowadzeniacelowejeko-
nomicznejpolitykizagranicznej,którapoprzezsystemselektywniedobranych
instrumentówhandlowychmazazadaniekształtowaćstrukturęirozmiary
wymiany[PackiWestphal1986].Wedługjejpropagatorówpaństwopowinno
więcpozwolić,abypoprzezdziałaniemechanizmówrynkowychnastąpiłosamo-
czynnewykorzystanieistniejącejprzewagikomparatywnej.
Zdrugiejstrony,częśćekonomistówprowadzącychbadanianadgospodar-
kamiAzjiWschodniejuważapolitykęhandlowąopartąnacelowymwykształ-
ceniuprzewagikomparatywnejwstrategicznie,podwzględemekonomicznym,
wybranychsektorachgospodarkizagłównącechędoświadczeńkrajówAzji
Wschodniej[Amsden1989,Wade1990,Singh1992,NolandiPack2003].Szybki
wzrostgospodarczytychkrajówwdrugiejpołowieubiegłegowiekubadaczeci
przypisująwłaśniestrategiiwzrostuopartejnaeksporcie,którawswejpoczątko-
3Czynnikiwzrostugospodarczegomożnarozpatrywaćjakoczynnikiekstensywne,takiejak
liczbazatrudnionych,wielkośćinwestycjiimasawykorzystanychwprodukcjiprzedmiotówpracy
(typusurowce,materiałyczyenergia).Wzrostgospodarczystanowiwówczaskonsekwencjęich
zmianocharakterzeilościowym.Możebyćonrównieżwynikiemzmianjakościowychwobrębie
wyżejwymienionychczynników,takichjakwzrostefektywności,wydajności,atakżepostęp
naukowo-technicznyiorganizacyjny.Teostatniedeterminująintensywnycharakterwzrostu
[Iskra1998].