Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
RetorycznośćwfilmowychobrazachświataAndrzejaFidyka
zarazemświatprezentowanywinteresującej,wyrafinowanejformieartystycznej.
Podjęłampróbęukazaniatego,cołączyjegoobrazy.Filmyreżyseramająrozpo-
znawalnecechy,któremożnaopisać-albołatwiejjestjeopisać-dziękizbadaniu
sposobówstosowaniachwytówistrategiiretorycznych,topikiifigurretorycz-
nych,czyliszerokorozumianejretoryczności.
Zdecydowałamsięnawybórretorykijakoperspektywybadawczejiklucza
interpretacyjnegozewzględunajejprzydatnośćiuniwersalizm.AleksanderJac-
kiewiczwAntropologiiflmu(1975)pisał,żebudowaniedziełapolegananakłada-
niusięstrukturyfilmu,uwarunkowanejjegotechnicznąnaturą,naciągłąstrukturę
świata2.Podzielającowoprzekonanie,postanowiłamsprawdzićto,jakimistrate-
giamiretorycznymiposługujesięFidyk,bywyrazićswojepoglądy,byto,copre-
zentuje,pozwoliłowidzowinietylkozobaczyćto,co„widziała”kamera,alepojąć
także-choćbyczęściowo-intencjereżysera.Dlaczegotakiefragmentyrzeczywi-
stościwybieratwórca?Dlaczegotak,anieinaczejłączytefragmentyzesobą?
AndrèBazinstwierdził,że„podstawowązasadągatunkudokumentalnego
jestto,żenadajeobrazomstrukturęlogicznądyskursu[podkreśleniemoje],
adyskurswyposażawwiarygodnośćiświadectwofotograficzne”3.Podobniesą-
dziłKrzysztofKieślowski,pisząc,żewfilmiedokumentalnym„oporządkuobra-
zówdecydujerozwójmyśliautora.Kolejnośćnastępowaniaposobieposzczegól-
nychobrazówiscenwynikazlogikiwywodupojęciowego”4.MirosławPrzylipiak
zdajesiępotwierdzaćtakierozumieniedyskursywnegocharakterufilmówfak-
tów.Badacztakotympisze:
Niezwykłośćtejkoncepcjiwybitnegofilmowcapoleganatym,żewczasie,gdydo-
kumentpowszechniedefiniowałosiępoprzezpryzmatstosunkudorzeczywistości,
onwprostnapisał,żetakipunktodniesienianiejestbynajmniejnajważniejszy.Ob-
razyilustrująnierzeczywistość,leczpoczątekmyśli.PorządekmyśliłChoćnie
padasłoworetoryka,jesteśmyujejwrót5.
ZkoleiBillNichols,naktóregobadaniapowołujesięPrzylipiakwPoetyce
kinadokumentalnego(2004)6,twierdzi,żeistotątakiegowywoduretorycznego
[podkreśleniemoje]jestnietyleposzukiwanieprawdy,coprzekonaniesłucha-
cza,idodaje:
2Zob.:A.Jackiewicz,Antropologiaflmu,WydawnictwaLiterackie,Kraków1975,s.46.
3M.Przylipiak,Poetykakinadokumentalnego,WydawnictwoUniwersytetuGdań-
skiego,Gdańsk2004,s.96.
4Tamże,s.96.
5Tamże,s.96-97.
6NapoglądyM.Przylipiakabędęwtekściepowoływaćsięczęsto,wszakautorjest
znawcątematuizaprezentowałwPoetycekinadokumentalnegotrafneiważnetezydoty-
cząceretorykiifilmufaktów.
