Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KiedyTitchenerwprowadziłpsychologięWundta
Funkcjonalizm:psychikaijejcele
wStanachZjednoczonych,opowiedziałsięzatym,
żebytakienaukowemetodystosowaćdobadania
WilliamJameszgadzałsięzTitchenerem,żeświa-
świadomości.Jegometodąbadaniaelementówświa-
domośćjestgłównymprzedmiotembadańpsycho-
domegożyciapsychicznegobyłaintrospekcja,sys-
logii,lecz-zdaniemJamesa-badaniaświadomości
tematyczneobserwowanieprzezjednostkęwłasnych
niemożnaredukowaćdoelementów,treściistruk-
myśliiuczućdotyczącychokreślonychdoznańsen-
tur.Świadomośćbyławedługniegociągłymstru-
sorycznych.Titchenerkładłnacisknapytaniatypu
mieniem,właściwościąpsychikiwnieustannej
nco?”,odnoszącesiędotreścipsychicznych,aniena
interakcjiześrodowiskiem.Świadomośćułatwia
pytaniandlaczego?”injak?”.Jegosposóbpodejścia
człowiekowiprzystosowaniedośrodowiska;donio-
nazwanostrukturalizmem(
structuralism
),bada-
słeznaczeniemiaływięcaktyifunkcjeprocesów
niemstrukturypsychikiizachowania.
psychicznych,anietreścipsychiki.
Strukturalizmbyłopartynazałożeniu,żewszel-
Funkcjonalizmprzypisywałnajwiększąwagę
kiedoznaniapsychiczneczłowiekamożnarozu-
wyuczonymnawykom,któreumożliwiająorgani-
miećjakokombinacjęskładnikówpodstawowych.
zmomprzystosowaniesiędośrodowiskaiefek-
Celemtegopodejściabyłoujawnieniezasadniczej
tywnefunkcjonowanie.Dlafunkcjonalistówpodsta-
strukturyludzkiejpsychikiprzezanalizowanieele-
wowepytanie,naktóremiałyodpowiedziećbada-
mentówskładowych:wrażeńiinnychdoświadczeń,
nia,byłonastępujące:nJakajestfunkcjaczycel
któretworzążyciepsychicznejednostki.Wielu
danegoaktubehawioralnego?”.Założycielemszko-
psychologówatakowałostrukturalizmztrzech
łypsychologicznejzwanejfunkcjonalizmembył
powodów:(1)byłon
redukcjonistyczny
,ponieważ
amerykańskifilozofJohnDewey.Jegozaintereso-
sprowadzałcałezłożonedoświadczenieludzkiedo
waniepraktycznymwykorzystaniemprocesówpsy-
prostychwrażeń;(2)był
atomistyczny
,ponieważ
chicznychsprawiło,żewniósłonznacznywkład
usiłowałłączyćwcałośćczęściczyelementy,za-
wrozwójmetodkształcenia.PraceteoretyczneDe-
miastbezpośredniobadaćzłożonebądŹcałościowe
weyadostarczyłyinspiracjidonauczaniaprogresyw-
zachowania;(3)był
mentalistyczny
,ponieważba-
nego(
progressiveeducation
).Wjegowłasnejszkole
dałtylkorelacjesłowneludzi,dotyczącetreściich
eksperymentalnejibardziejpowszechnie,wStanach
świadomości,aignorowałbadaniejednostek,które
Zjednoczonych:nZrezygnowanozmechanicznego
niemogąopisywaćswychdoznań,np.zwierząt,
dzieciiosóbzzaburzeniamipsychicznymi.
Ważnymkierunkiem,alternatywnymwzględem
Introspekcja(
introspection
)Systematyczne
strukturalizmu,byłapsychologiapostaci(
Ge-
obserwowanieprzezjednostkęwłasnychmyśliiuczuć
staltpsychology
).Jednymzjejtwórcówbyłnie-
dotyczącychokreślonychdoznańsensorycznych.
mieckipsychologMaxWertheimer.Głównym
Strukturalizm(
structuralism
)Badaniestruktury
przedmiotemzainteresowaniapsychologiipostaci
psychikiizachowania;pogląd,żewszelkiedoznania
byłsposób,wjakiumysłinterpretujewieledo-
psychiczneczłowiekamożnarozumiećjakokombinację
świadczeń,postrzegającjejako
postaci
(
Gestalts
)
prostychelementówlubzdarzeń.
-zorganizowanecałości-aniejakosumypro-
Psychologiapostaci(
Gestaltpsychology
)Szkoła
stychczęści.Naprzykładtwojedoświadczenieob-
psychologicznagłosząca,żezjawiskapsychicznemożna
razujestczymświęcejniżsumąposzczególnych
zrozumiećjedyniewtedy,gdyrozpatrujesięjejako
barwnychplam.Jakprzekonamysięwrozdz.4,
zorganizowane,ustrukturowanecałości,aniegdy
psychologiapostacinadalmawpływnabadania
rozbijasięjenapierwotneelementypercepcyjne.
nadspostrzeganiem.
Funkcjonalizm(
functionalism
)Poglądnapsychikę
Drugipoważnynurt,opozycyjnywzględem
izachowanie,koncentrującysięnabadaniuichfunkcji
strukturalizmu,októrymopowiemyteraz,pojawił
podczasinterakcjiorganizmuześrodowiskiem.
siępodnazwą
funkcjonalizm
.
Ewolucjanowoczesnejpsychologii
11
