Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
(zob.ryc.1.1).Napoziomieogólnymmógłbyś
realniewystępują,anietakich,jakichbadaczocze-
uczynićtopodająctytuł,
KąpielwAsnieres,
oraz
kujelubnajakichwystąpieniemanadzieję.Ponie-
imięinazwiskomalarza-GeorgesSeurat.Napo-
ważkażdyobserwatorwnosidokażdejobserwacji
ziomiebardziejszczegółowymmógłbyśomówić
swój
subiektywny
punktwidzenia-różneodmiany
poszczególneelementytegoobrazu:niektóreoso-
tendencyjności,uprzedzeniaioczekiwania-nie
bywygrzewająsięnasłońcunabrzegurzeki,pod-
możnadopuścićdotego,żebyteosobisteczynniki
czasgdyinnekorzystajązkąpieliitd.Napoziomie
wpływałynadaneizniekształcałyje.Jakprzekonasz
bardzoszczegółowymmógłbyśopisaćtechnikę,ja-
sięwnastępnymrozdziale,psychologowieopraco-
kąposłużyłsięSeurat-maleńkieplamkifarby-aby
waliróżnetechnikimającenaceluzachowanie
stworzyćtęscenę.Nakażdympoziomieopisodpo-
obiektywizmu.
wiadałbynainnepytaniadotyczącetegoobrazu.
Różnepoziomyopisupsychologicznegomają
Wyjaśnianietego,cosiędzieje
ponadtozastosowaniedoróżnychcelów
.Nanajogól-
niejszympoziomieanalizypsychologicznejbada-
Podczasgdy
opisy
muszątrzymaćsięinformacji,któ-
czerozpatrujązachowaniedanejosobyjakocałości,
remożnaspostrzec,
wyjaśnienia
wsposóbzamie-
wzłożonychkontekstachspołecznychikulturo-
rzonywykraczająpozato,comożnazaobserwować.
wych.Natympoziomiepsychologowiemogąbadać
Wwieludziedzinachpsychologiigłównymcelem
np.różnicemiędzykulturowewzakresiestosowania
jestznajdowanieprawidłowościwprocesachbeha-
przemocy,pochodzenieprzesądówczynastępstwa
wioralnychipsychicznych.Psychologowiechcąwy-
chorobypsychicznej.Nanastępnympoziomiesku-
kryć,njakdziałazachowanie”.Dlaczegośmiejemy
piająuwagęnaprostychcechachzachowania,takich
sięzsytuacji,któreniepotwierdzająnaszychoczeki-
jakszybkośćreakcjinazapaleniesięczerwonego
wańdotyczącychtego,copowinnonastąpić?Jakie
światłanaskrzyżowaniu,ruchyoczupodczasczyta-
okolicznościmogłybydoprowadzićkogośdopróby
niaczybłędygramatycznepopełnianeprzezdzieci
popełnieniasamobójstwalubgwałtu?
przyswajającesobiejęzykojczysty
.Badaczemogązaj-
Wpsychologiiwyjaśnieniazwykleuwzględniają
mowaćsięjeszczeprostszymicechamizachowania.
fakt,żenawiększośćzachowańwpływakombina-
Pracująnp.nadwykrywaniemjegobiologicznych
cjaróżnychczynników.Niektóreczynniki,takiejak
podstaw
,starającsięokreślić,wjakichmiejscachmó-
wyposażeniegenetyczne,motywacja,poziominte-
zgumagazynowanesąróżnerodzajezapamiętanych
ligencjiczysamoocena,działająwewnątrzdanejjed-
informacji,jakiezmianybiochemicznezachodzą
nostki.Tewewnętrznedeterminantymówiąnam
podczasuczeniasięijakiedrogiczuciowesąodpo-
cośszczególnegootymorganizmie.Inneczynniki
wiedzialnezawidzenielubsłyszenie.Każdypoziom
oddziałujązzewnątrz.Przypuśćmynp.,żedziecko
analizydostarczainformacjiniezbędnychdostwo-
starasięspełnićwymaganianauczycieli,abyotrzy-
rzeniaostatecznego,złożonegoobrazunaturyludz-
maćnagrodę,lubżekierowcauwięzionywkorku
kiej,jakipsychologowiemająnadziejęwkońcu
frustrujesięijestwrogonastawionydoinnych.Na
sporządzić.
tezachowaniawdużymstopniuwpływajązdarze-
niazachodzącenazewnątrzdanejosoby.Kiedypsy-
chologowiestarająsięwyjaśnićzachowanie,prawie
Copowoduje,żeludziepaląpapierosy?
Czypsychologowiemogąstwarzaćwarunki,wktórychludzie
zawszebiorąpoduwagęobatypywyjaśnień.Załóż-
będąmniejskłonnidotakiegozachowania?
mynp.,żechcąwyjaśnić,dlaczegoniektórzyludzie
zaczynająpalić.Badaczemoglibyrozważyćewen-
tualność,iżniektórejednostkimająszczególną
Jednakniezależnieodtego,czypoleobserwacji
skłonnośćdopodejmowaniaryzyka(wyjaśnienie
jestmikroskopijne,czyrozległe,psychologowiesta-
wewnętrzne),bądŹteżżeniektórejednostkido-
rająsięopisywaćzachowanie
obiektywnie
.Nie-
świadczajądużegonaciskuzestronyrówieśników
zmiernieważnejestzbieranietakichfaktów,jakie
(wyjaśnieniezewnętrzne),lubżeniezbędnesą
6
Rozdział1Psychologiaiżycie
