Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Cezurąpoczątkowąrozważańautoraniniejszejmonografii
jestrok1860.Wydany20października1860r.tzw.dyplom,nazy-
wanyodmiesiącajegoopublikowaniapaździernikowym,otworzył
wAustriieręrządówkonstytucyjnych,torującdrogękuprzeobra-
żeniomustrojowymmonarchiihabsburskiej.Zwrotówumożliwił
wnastępnychlatachnadanieGalicjiszerokiejautonomii.Cezura
końcowa–rok1914–jestoczywista.WybuchIwojnyświatowejpo-
stawiłkwestiępolskąwcałkowicieodmiennejperspektywie.System
wiedeńskiz1815r.petryfikującyrozbiory,runął.Tematopcjipro-
austriackiejwlatachświatowegokonfliktu1914–1918zostałznako-
micieopracowanyprzezWłodzimierzaSuleję25.
Monografiadzielisięnatrzyrozdziałyizostałaopracowanapod
kątemchronologiczno-problemowym.WrozdzialeIomówionohisto-
rycznerelacjepolsko-austriackieodwiekówśrednichporozbiory.
Autoruznałzanieodzowneichprzypomnienie,gdyżniewątpliwie
wydarzeniazprzeszłości(np.odsieczwiedeńska1683r.)rzuto-
waływznacznymstopniunastosunkimiędzyPolakamizzaboru
austriackiegoawładzamiwiedeńskimi.RozdziałIIobejmujelata
1860–1892.Zaprezentowanotupoglądywkontekściepodjętego
tematugalicyjskichkonserwatystówidemokratów.Wtymcza-
sieartykulacjapoglądówpolitycznychograniczałasięzasadniczo
doGalicji,gdyżswobodneichwyrażaniewdwupozostałychzabo-
rach(otworzeniupolskichstronnictwpolitycznychniewspomina-
jąc)byłopoważnieutrudnione,wręczniemożliwe.Początekdeka-
dylat90.XIXstuleciaotwierawhistoriipolskiejmyślipolitycznej
idziejachstronnictwnowąepokę.Otopowstająpartiemasowe,
takiejakPPSczyNarodowaDemokracjaozasięguwykraczającym
pozazabóraustriacki,aczkolwiekswobodnaartykulacjapoglądów
politycznychpraktycznieażdo1914rokumożliwabyławyłącznie
wGalicji.WIIIrozdzialeomówionezostałostanowiskowobecmonar-
chiihabsburskiejzajmowaneprzezsocjalistów,ludowców,endeków
orazprzedstawicieliobozuirredentystycznegokojarzonegogłównie
ztzw.ruchemstrzeleckim,któremuprzewodziłJózefPiłsudski.
25
W.Suleja,Orientacjaaustro-polskawlatachIwojnyświatowej...
14
