Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Ruchliwośćspołeczna–charakterystykazjawiska
13
wymieniasięwiększąskłonnośćdoakceptacjizmianprzezjednostkiDruchli-
we”,cechującesięwiększympoczuciemniepewnościilęku,szczególnielęku
przedutratąosiągniętejpozycji,niżosobyostabilnymstatusie.Ruchliwości
społecznejtowarzyszyrównieżskłonnośćdonaruszanianormspołecznych.
TypowymprzykłademjestDmentalnośćturysty”,charakterystycznadlawyjąt-
kowoDruchliwych”jednostek(por.Domański,2007).
Wkażdymspołeczeństwieistniejąkanałyprzemieszczaniasięjednostek
wwymiarzeklasowo-warstwowym.Sorokin(2009)porównywałjezmem-
branamikomórkowymiwystępującymiwpostaciDelewatorów”iDruchomych
schodów”.Wświeciespołecznymzaliczałdonich:systemszkolny,Kościół,
służbęwojskową,przynależnośćdoorganizacjipolitycznych,gospodarczych
izawodowych.Twierdził,żeruchliwośćznizinwgórnepartiehierarchiispo-
łecznejstanowiDzawórbezpieczeństwastabilnościstosunkówspołecznych”
ijestpożądana.RuchliwośćDwdół”odbieranajestjakoświadectwoniepo-
wodzeńżyciowychistanowipotencjalneźródłokonfliktów,główniezpunk-
tuwidzeniaosóbnależącychdokategoriiusytuowanychnadolehierarchii
społecznej(Tumnin,1957za:Domański,2004d).Innymisłowyosoby,któ-
rymsięniepowiodło,mogąmiećpretensjedozasadrządzącychporządkiem
społecznym.
Jednymznurtówbadańnadruchliwościąsąstudiazwiązanezpróbązro-
zumieniaDotwartości”strukturyspołecznej.Cechąwspólnątychbadańjest
założenie,żejednostka,którachcepolepszyćswojąpozycjęspołecznąwsto-
sunkudopozycjirodziców,wspołeczeństwiecharakteryzującymsięDwiększą
otwartością”możedoświadczyćsłabszegowpływupochodzeniaspołecznego
nazajmowanąpozycjęiodpowiedniowiększegowpływuwłasnychzasług
idziałań.Natomiastwspołeczeństwie,którecechujemniejszaruchliwość,ob-
serwujesięwystępowaniesilnychbarierzwiązanychzpochodzeniemspołecz-
nym,utrudniającychawanszdolnymjednostkomzklasniższych(Domański,
MachiPrzybysz,2008).
Badanieprocesówruchliwościspołecznejniejestłatwe,międzyinnymize
względunatrudnościztrafnympomiaremstatususpołecznego.Uważasię,że
atrybutamiwysokiejpozycjiwhierarchiispołecznejsąm.in.dobrewykształ-
cenie,prestiżowestanowiskopracyiwysokiedochody(Domański,2007),jed-
nakoperacjonalizacjategozjawiskajestproblematyczna.
Ważnymnurtembadawczymjestanalizaczynnikówsprzyjającychutrzy-
maniusięstatusuekonomicznegomiędzykolejnymipokoleniami,która
pozwalaopisaćmechanizmyzwiązanezruchliwością.Wtakichbadaniach
bardzoczęstojakowskaźnikipochodzeniaspołecznegouwzględniasięwy-
kształceniematkiiojcaorazkategorięzawodowąojca(DomańskiiTomescu-
-Dubrow,2008).Zawódjestłącznikiemmiędzynakładamikoniecznymi,by
osiągnąćdanąpozycjęspołeczną,będącąwyznacznikiemstatusu,anagrodami
