Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
doprawamiejskiego–stanowiącejfundamentbadańnadgrupąnowych
obywatelimiasta–zaczętonatomiastprowadzićw1508r.
5
Wsumiedo
schyłkubadanegookresuznalazłysięwniejinformacjeo1381osobach,
którenabyłyprawamiejskie.Inaczejwyglądakwestiadatyzamknięciaprzed-
stawionychbadań.Przyjętaarbitralniecezurakońcowawiążesięoczywiście
zustanowieniemWarszawystałymmiejscemobradsejmówRzeczypospolitej
ObojgaNarodów,awięczwydarzeniem,któreistotniezmieniłofunkcje
miastaizdeterminowałokierunekjegodalszegorozwoju6.Wyznaczonywten
sposóbprzeszłosiedemdziesięcioletniokrestoczas,wktórymStaraWar-
szawapozostawałajeszcze–mimopewnychoznakprzyszłychprzeobrażeń
–miastemraczejtypowym,awięcnieodbiegającympodwzględemfunkcji,
strukturspołecznychczygospodarczychodinnych,zbliżonychwielkością
ośrodkówKrólestwaPolskiego.
Przedstawionapowyżejwzarysiepodstawowabazaźródłowa,której
stanzachowaniawpłynąłściślenawyznaczenieramchronologicznychpra-
cy,poszerzonazostaławtrakcieprowadzonychbadańoszeregmateriałów
ocharakterzepomocniczym.Zanajważniejszeznichwypadauznać:najstar-
szyzachowanyspisszosuStarejWarszawyz1579r.7,jejlustracjęz1564r.8,
atakżewydaneprzywilejemiastairozmaiteaktakościelne9.Ponadtogdy
miasta,takżewcześniejszezapiskipoświęconeniemalwyłączniesprawomzwiązanymzad-
ministracjąszpitalaśw.Ducha.Wpisyte,choćsamewsobieciekawe,nieniosąjednakzbyt
wieluinformacjinatematbadanychzagadnień.Właściwaksięgaradzieckarozpoczynasięna-
tomiastodzapiskinr194,którawprostinformuje:Sequuntursignatureetinscripcionescau-
sarumCivitatisAntiqueWarschowiensis,protuncfamosisdominisAndreeCazubpreconsule,
CristoferoMalodobri,[ł]necnonetBlasionotariocivitatisdeWartembergnacioneexistenti-
busannoDominiMoCCCCononagesimotercio.Bezpośredniąkontynuacjętejseriistanowią
kolejnoksięgi:SW2(zlat1528–1543);SW3(zlat1543–1552);SW4(zlat1552–1559);
SW5(zlat1559–1566);SW6(zlat1566–1571).
5Księgęprzyjęćdoprawamiejskiegootwierapojedynczazapiskaz1506r.,natomiast
liczniejszychwpisówdokonanodopierow1508r.AlbumciviumCivitatisAntiquaeVarsoviae.
KsięgaprzyjęćdoprawamiejskiegoStarejWarszawy1506-1586,wyd.A.Bartoszewicz,War-
szawa2000(dalej:ACCAV).
6WedługMariiBoguckiejdostrzegalnyjestrównieżwpływtejdecyzjinaczęśćspośród
analizowanychprocesówspołecznych.Por.eadem,Zzagadnieńsocjotopografiiwiększych
miastPolskiwXVI-XVIIwieku,w:MiastadobyfeudalnejwEuropieśrodkowo-wschodniej.
Przemianyspołeczneaukładyprzestrzenne,red.A.Gieysztor,T.Rosłanowski,Warszawa
1976,s.152.
7SW534,k.93–170,1579r.
8Lustracjazachowałasięwdwóchróżnychkopiach:BibliotekaCzartoryskichwKra-
kowie,rkps3067,1584r.;AGAD,Warszawa-Ekonomiczne(dalej:WE)18,k.1–17,1771r.
Obiezostaływydane:A.Wejnert,LustracyeWarszawy,w:idem,StarożytnościWarszawy,
seriaII,t.6,Warszawa,1858,s.122–126;Lustracjawojewództwamazowieckiego1565,
wyd.I.Gieysztorowa,A.Żaboklicka,Warszawa1967.
9PrzywilejekrólewskiegomiastastołecznegoStarejWarszawy1376-1772,wyd.T.Wierz-
bowski,Warszawa1913;NowykodeksdyplomatycznyMazowsza,t.3,wyd.I.Sułkowska-
-Kurasiowa,S.Kuraś,Warszawa2000;S.M.Szacherska,Nieznaneprzywilejewarszawskie
