Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
62
Znaki–dyskursy–media
-czynnikaindywidualnego,tj.cechosobowych(płeć,wiek,wykształcenie,
tożsamość,statusspołeczny)iinnychatrybutówjednostki,którewarunkują
uznaniejejpodmiotowościwramachdanegodyskursuidziedzinypraktyki
orazczyniąjejwypowiedziidziałaniaważnymi(zobowiązującymiinnych
doreakcji)bądźtowykluczają;
-regułformalnych,tj.wzorówizasaddziałaniawdanejdziedziniepraktykioraz
prawipowinnościjednostkiwkontaktachzinnymiludźmi,jakteżsposobów
wpływanianaichzachowaniaipowodowaniapożądanych(właściwych)reakcji
nanie;
-kontekstusocjokulturowego,tj.podmiotowegoiprzedmiotowegozakresudys-
kursu,wtymzwłaszcza:środowiskalubgrupyspołecznejrespektującejdyskurs,
standardówkultury,normprawnych,stylówżyciaorazinnychczynników,także
innychdyskursówpodporządkowanychdanemudyskursowilubopozycyjnych
wobecniego,którewpływająnarelacjęmiędzyludźmi,każdemuwyznaczając
jegopozycjęorazdyspozycjedodziałaniawobszarzedyskursu;
•interakcje-reakcjejednostek,zbiorowościlubinstytucjinadziałaniakomuni-
kacyjnepodmiotówdyskursu(perlokucja),kształtującerelacjemiędzynimioraz
ogólneramyładuspołecznegowdziedziniepraktykiobjętejdyskursem.
Takujmowanedyskursypowstająnabaziejęzykanaturalnego(etnicznego)oraz
praktykkomunikacyjnychwielkichzbiorowościspołecznych(kręgukulturowego,spo-
łeczeństwa,narodu)isąwytworemposzczególnychgrup(klas,warstw,grupzawodo-
wych,środowisk),którełączą(awobrębietejzbiorowościróżnicują)wspólneinte-
resy,wartościidążenia.Zapomocąokreślonychtreścisymbolicznych(mitu,ideologii,
religii,nauki)orazspecyficznychdlanichformwyrazuiśrodkówprzekazu(znaków,
kodów,konwencji,rytuałów,normprawa)grupytechcąkształtowaćposzczególne
dziedzinypraktykispołecznejlubwręcznarzucićramycałegoładuspołecznego.
Motywemicelemtworzeniadyskursujestdążeniedoochronywspólnychinteresów
szerszejspołeczności(np.bezpieczeństwa,suwerenności,wolności,prawobywatel-
skich,dostępudozasobówitp.)bądźtroskaopartykularnyinterespewnejjejczęści
(klasy,wspólnotyreligijnej,grupyzawodowej,mniejszościetnicznej,mężczyzn,kobiet
itp.)kosztemreszty.Dyskursjestfaktyczniedyskursemotyle,oilewpływanasposób
myśleniaipostępowanialudzi,ajeśliwpływa,tojestnośnikiemwiedzyiwyobra-
żeńorzeczywistości,któresąźródłeminarzędziemwładzynadludźmiżyjącymi
wtejrzeczywistości.Pełnięwładzydyskursosiągawtedy,gdyuleganaturalizacji
iinstytucjonalizacji-gdyzawartawnimwizjaświatazostajeuznanazaobiektywną
reprezentacjęrzeczywistości(nświattakijest”
,ntaksięrzeczymają”)orazgdypowstają
instytucjeipraktykiskutecznieeliminującezżyciadanejgrupyczyszerszejspołecz-
nościzachowaniaidziałaniasprzecznezdyskursem,więcnienaturalne,nienormalne,
dewiacyjne,patologiczneitd.Ktopotrafinarzucićinnymswójdyskurs,tenmanad
