Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
Odzyskanieniepodległościw1918r.możemyprzyjąćzapoczątekunifikacji
polszczyznyogólnej.Brakszczegółowychdanychniepozwalanaszczegó-
łowyopistegozjawiska[podkreśl.—E.W.].Zfaktówpośredniowpływają-
cychnajakośćprocesówjęzykowych(stosunkispołeczneinarodowościowe),
poziomrozwojucywilizacyjnego,systemoświatyitd.)możemyjednakwnosić,
żeniebyłtoproceszbytintensywny(Wyderka2001:426).
Niejestwykluczone,żedalszebadaniawykażąobecnośćjeszczepodziałów
XX-wiecznejczęścitejdoby[nowopolskiej—E.W.];zwłaszczanarzucająsię
tulataobuwojenświatowych,niewątpliwierozdzielającychokresyobardzo
różnychwarunkachzewnętrznych.Trzebajednakzbadać,czyrównolegle
przebiegałyteżzmianywsystemiegramatycznymisłownictwie,zmiany,
którebynadałyistotne,językoznawczeznaczenietymcezuromapriorycznie
przyjmowanymnapodstawiedziałaniaczynnikówzewnętrznych(Bajerowa
1991/1992:33).
Wocenierangitegookresuwdziejachpolszczyznykoniecz-
nejestuwzględnieniezjawiskitendencji,któreniemogłybyćbrane
poduwagęwczasach,gdyustalanoflklasyczne”periodyzacje.Nale-
żydonichchoćbyrozwójkulturymasowej,którąsocjologiaamery-
kańskawyodrębniaizaczynaopisywaćdopieropoIIwojnieświa-
towej(Morin1965:10).Rozpoznaniewpływukulturymasowejna
rozwójjęzykazperspektywyKlemensiewiczaczyUrbańczykanie
byłomożliwe.Źródłemnieuwzględnianychdotejporyargumentów,
któresąwstanieożywićdyskusjęnadmiejscemdwudziestolecia
wperiodyzacjihistorycznojęzykowej,dającjejsolidniejszeumoco-
waniemerytoryczne,mogąstaćsięrównieżnowszedyscyplinyję-
zykoznawcze,włączająceprzeobrażeniajęzykowewszerszekontek-
styspołeczne,komunikacyjne,kulturowe,wprowadzającedoopisu
przemianjęzykowychnowekategorieipojęcia,jakprestiżjęzyka,
kontaktyjęzykowe,dwu-iwielojęzycznośćczypolitykajęzykowa.
Zewzględunasyntetyzującycharakterhistoriijęzyka,korzystającej
zdorobkudyscyplinpokrewnych,uwzględnieniawymagająrów-
nieżnowetreściwypracowanenagrunciehumanistykiwogóleoraz
naukspołecznych.
SpojrzenienacaływiekXXzperspektywyprzemian,którena-
stąpiływlatach90.imająreperkusjewpostacizjawiskitendencji
wjęzykuprzełomuXXiXXIwieku,nasuwamyślołącznościikon-
tynuacjiwstosunkudoczasówmiędzywojnia,ozwiązkachprze-
biegającychniejakoflponad”czterdziestopięcioletnimokresemPol-
skiLudowej,wktórymuwarunkowaniarozwojujęzykabyłyinne.
Znaczącejestto,żetransformacjaroku1989,któraujmowanajest
22
