Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
WPROWADZENIE
Rozwójmiastodwiekówwywoływałpopytnainnowacyjnewynalazki,alewdobiewspółcze-
snychprzemiancywilizacyjnych(globalizacji,mobilności,migracji,rozwojunowychtechnikinfor-
macyjnychitechnologicznych)paradygmatyrozwojoweznaczącosięzmieniają.Społeczno-kulturo-
wyfenomenmiejskości,którystanowiintegralnącześćgenezyEuropy,wpływananormyzachowań
społecznychiokreślonąkulturęmieszkańców1.MaxWeberpodkreślałtakieaspektyprzestrzenne
miasta,jak:zwartość,wielkośćiautonomiępolityczną.Uważał,żemiastojestosiedlem,wktórym
większośćmieszkańcówtrudnisięprzemysłemlubhandlem(nierolnictwem).Cechujegoobecność
rynku,naktórymodbywasięwymianahandlowaorazmacentrumadministracyjno-polityczne2.
Współczesnemiastawdobiemetropolizacjiiglobalizacjizmieniająswójwyrazprzestrzennyiza-
czynającorazbardziejzmierzaćwkierunkurozproszonychregionów.Tonowemiastoniejestani
gorsze,anilepszeodmiastdawnychikoncentrowaćsiępowinniśmynienazmianierzeczywistości,ale
nabadaniuiujawnieniunowychmożliwości,jakiedajązachodząceprocesy3,alezachowującpamięć
otradycyjnymobraziemiasta,będącymmaterialnąpodstawąnaszejtożsamości.
Uwagapolityków,urbanistówimieszkańcówdanegokrajuczęstoskupiasięprzedewszyst-
kimnawielkichmiastach,stolicachkrajuiregionu,któreoferująpożądanemiejscapracyilepsze,
bardziejnowatorskiemiejscazamieszkania.Jednakżemałemiastasąrównieważnymogniwem
sieciosiedleńczejcodużeśrodki.WostatnichlatachznaczenieirangamałychmiastwUniiEu-
ropejskiejwzrasta,gdyżczęstooferująonelepszewarunkidozamieszkaniaipracy.Małemiasta
wPolscestanowiąponad75%wszystkichmiast(697z930)izamieszkujeje12,85%populacji
naszegokraju4.Pomimożeichpotencjałgospodarczyorazdemograficznyniejestporównywalny
zośrodkamiwiększymi,tojednakzuwaginaichliczebnośćiprzestrzennyrozkładmajądużezna-
czeniewprzebiegurozwojuregionalnegoikrajowego.Naatrakcyjnośćmałychmiastmożemieć
wpływprzemyślanarewitalizacjaiszeregdziałańrozwojowych,któremogąoddziaływaćnastałe
podnoszeniepoziomudanejjednostki,wpływającnaaktywizacjęichmieszkańców.Ważnejestjed-
nakskrupulatneanalizowanieproblemóworazwprowadzanietrafnychrozwiązań,wykorzystując
potencjałrozwojowy.Małemiastaniewykazującewielkiegoruchuanitendencjiszybkiegowzrostu
sąteżbardzowdzięcznymtematemnaukibudowymiast.Częstozachowująswezabytkibudow-
1
M.Kochanowski,Niepokojeipytania,[w:]M.Kochanowski(red.),Przestrzeńpublicznamiastapostindustrialnego,s.5.
2
MaxWeberstworzyłpodwalinysocjologiimiasta,napodstawieanalizmiejskiegofenomenu.M.Weber,Thecity,1921,[za:]
Z.Paszkowski,Miastoidealne,Kraków2010,s.14;B.Jałowiecki,M.S.Szczepański,Miastoiprzestrzeńwperspektywiesocjolo-
gicznej,Warszawa2006,s.48.
3
S.Gzell,Wykładyowspółczesnejurbanistyce,Warszawa2015,s.32i59.
4
Wokresiemiędzywojennymmałemiasta(poniżej20tys.Mieszkańców)stanowiły81,5%wszystkichośrodków(569z636miast).
Szerzej:K.Wejchert,Miasteczkapolskiejakozagadnienieurbanistyczne.Warszawa1947,s.23;W1962r.istniało746miast,ztego
miastamałestanowiły498ośrodków,czyli67%.Miastado5000mieszkańcówstanowiłyaż41%(W.Czarnecki,Planowaniemiast
iosiedli.Warszawa1965,s.193).Stanobecny:1.01.2018r.,źródło:www.rp.pl/Spoleczenstwo/180109972-Od-dzis-w-Polsce-jest-
siedem-nowych-miast.html,dostęp:23.08.2018.
