Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
RozdziałI.Kontekstteoretycznybadań
krzywdy-anietylkojegoobiektywnychskutkach,prezentowalim.in.autorzy
klasycznejkoncepcjifrustracji-agresji,apóźniejtakżeFeshbach(1964),Berko-
witziLePage(1967),Ranschburg(1993)oraz-bardziejwspółcześnie-Baron
iRichardson(1994).Ostatnizwymienionychautorówwypracowaliszerokodziś
akceptowanądefinicjępojęciaagresjiwnastępującymbrzmieniu:„każdaforma
zachowaniaukierunkowananawyrządzenieszkodylubzranienieinnejżywej
istoty,któramotywowanajestdouniknięciatakiegopotraktowania”(s.7).
Wtymrozumieniuzewzględunanaciskpołożonynadążenieofiarydouniknię-
ciaszkodylubzranienia,niezaliczasiędoagresjizachowańautodestrukcyjnych,
atakżepraktyksadomasochistycznych.Należyrównieżzauważyć,iżwkoncepcji
tychautorówagresjąnienazwiemydziałańpodejmowanychwobecprzedmio-
tównieożywionych.Podobnie,koncentrującsięnaaspekciespołecznym,zja-
wiskotodefiniujeFrączek(2002a,45-46),którymianemagresjiinterpersonalnej
określa
[ł]szczególnyrodzajinterakcjiirelacjispołecznychmiędzyjednostkami
imałymigrupamispołecznymi.Sątozachowania[ł]spełniającejednocześ-
nietrzykryteria:bezpośredniolubpośrednioszkodzą[ł],sąpodejmowane
„intencjonalnie”[ł],sąpostrzeganespołecznieiocenianejakoprzeciwień-
stwozachowańprospołecznych.
Ustaliwszyramydefinicyjnepojęciaagresji,wielubadaczypodejmowało
próbyklasyfikacjijejodmian,formczywymiarów.Jednązpierwszychszeroko
przyjętychklasyfikacjibyłaopracowanaprzezBussa(1961)propozycjawyłonie-
niatrzechwymiarówzachowaniaagresywnego:fizyczne-werbalne,aktywne-
pasywneipośrednie-bezpośrednie,zapomocąktórychmożnaopisaćwięk-
szośćczynównoszącychznamionaagresji.
Ranschburg(1993),koncentrującsięnamoralnejtreścitegozachowania,
wyodrębniłagresjęspołecznąiprospołeczną.Pierwszaznichprowadzidoznisz-
czenia,jestszkodliwadlaspołeczności,druganatomiastobejmujezachowania
akceptowanespołecznieikorzystnedlajednostkiijejotoczenia(s.95).Zkolei
CrickiGrotpeter,analizującformyszkodliwegozachowania,wyodrębniłyagre-
sjęjawnąirelacyjną.Pierwszaznichdotyczyzachowańszkodliwychdladrugiej
osobypoprzezspowodowanieobrażeńfizycznychlubgroźbęichwyrządzenia,
drugazaśpoleganakrzywdzeniuinnychpoprzezmanipulacjęichrelacjami
interpersonalnymi.Przejawamiagresjirelacyjnejsąmiędzyinnymi:unikanie,
szerzenieplotek,oszczerstwa(Crick,Grotpeter,1995;Grotpeter,Crick,1996).
