Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Pojęcieiklasyfkacjazasadprocesukarnego
85
dyrektywalnej.Wzorcetemogąbyćpostulowanelubteżodtworzone.Pierwszesą
adresowanedoustawodawcy.Owzorcachodtworzonychmówimy,mającnamyśli
sposóbukształtowaniadanejinstytucjiwdanymsystemieprawakarnegoprocesowego.
Jesttoujęciezasadprocesukarnegookreślanewliteraturzenazwąnzasadywsensie
konkretnym”.Iwtymznaczeniuużywamyokreślenianzasada”wdalszychwywodach.
Zasadaprocesuzatemstanowinormęprawną.Możeonabyćwyraźnieoznaczona
wobowiązującychprzepisachlubteżwyinterpretowanaznich.Zachodzikoniecz-
nośćustaleniakryterium,zapomocąktóregodasięwyróżnićznormprawnychdanego
systemute,którestanowiązasadyprocesu.Itutajpojawiająsięnajwiększerozbieżności
wliteraturze.
Ustalenieostrychkryteriówjestbardzotrudne.Wydajesię,żerozstrzygająceznaczenie
dlatejkwestiimaprzedmiotunormowania,azatemto,doczegodananormasię
odnosi.ZamieszczenieodpowiedniejnormywKonstytucjiRPczyteżwyróżnieniejej
wsystemieoznaczonegoprawakarnegoprocesowegojestpodyktowanewagątego,co
podlegaunormowaniu,azatemwyróżnienienormyprawnejnastępujezewzględuna
przedmioturegulowania.Normyprawnestanowiącezasadyprocesowedotyczątylko
takiegoprzedmiotuuregulowania,któryobejmujezasadnicze,centralnecechydanego
modelupostępowania,regulowanenaprzestrzenihistorycznegorozwojuprawapro-
cesowegonadwaprzeciwstawnesposoby,będąceodbiciempoglądówideologiczno-
-społecznychdanegookresuhistorycznego.Pozostałenormymusząbyćpodporząd-
kowanenormomokreślającymzasadniczyprzedmioturegulowania.Nieoznaczato,że
kryteriumtojestłatwedostosowania.
Przezzasadynależywięcrozumiećnormyprawnewypowiadająceidee,stanowiące
podstawowecechy(założenia),kształtującedanymodelprocesukarnego,które
naprzestrzenirozwojuhistorycznegoprocesukarnegoprzybierałyprzeciwstawne
wartości.Zasadniczedladanegomodelucechymogąbyć(ibyływhistorii)kształto-
wanezokreślonegopunktuwidzenianadwaróżne,zreguływykluczającesięsposoby,
np.legalizm-oportunizm,skargowość-ściganieprzezsądzurzędu,swobodnaocena
dowodów-legalnaocenadowodów.
Tamożliwośćichalternatywnegoujęciastanowipodstawędowyróżnieniawdoktrynie
prawniczejprzeciwstawnychsobiezasad.Możnatouczynićtylkowstosunkudozasad
rozumianychjakowzorcepostulowane(zasadywsensieabstrakcyjnym).Regulując
modeloznaczonegoprocesu,ustawodawcamusidokonaćwyborumiędzyalternatyw-
nymirozwiązaniami,kierującsiępanującymipoglądamispołeczno-ideologicznymi.
Stądteżmożnamówićorównoległymobowiązywaniuwtymsamymsystemieprawa
procesowegonormprawnychwzajemniewykluczającychsię,stanowiącychrównorzędne
zasadyprocesukarnego.
