Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Poszukiwaniewspólnotylosu
krwawewojnyświatowe
13.Mówiącinaczej:integracjaeuropejskajakobez-
pośredniwyrazprojektuponowoczesnegoiponarodowegozawierawynie-
sionyzXVIIwiekupostulatsekularyzacjiżyciapolitycznego,stanowiący
przedewszystkimbezpośredniąodpowiedźnakompromitacjęideisuweren-
negopaństwanarodowegowXXwieku.
Zpolskiejperspektywytakawykładniaeuropejskichdziejówbrzmi
dziwnienietylkodlatego,żewPolscekoncepcjasuwerennegopaństwa
narodowegoniemogłasięskompromitowaćwXXwiekutakjakwNiem-
czechczydopewnegostopniatakżeweFrancjilubWłoszech.Przede
wszystkimwprzypadkuPolskiowalogika,którąmiałzainicjowaćpokój
westfalski,przejściaodchrześcijańskiejEuropyprzednowoczesnejdo
nowoczesnejEuropysuwerennychpaństwnarodowychinieuniknionego
pojawieniasiędzisiajponowoczesnejEuropyzintegrowanej,niefunkcjonuje
ijestobca.Powódjestprosty.Nowożytnymodelpaństwaterytorialnego,ze
scentralizowanąwładząsuwerennąorazrestryktywnymrozdzieleniemreligii
odpolitykinigdywPolscesięnieprzyjął.Przyczynątegobyłosilne
przekonaniezamieszkującychpierwsząRzeczpospolitąobywateli,iżmająoni
swójsposóborganizowaniapolitycznejprzestrzeni,lepszyniżtenwEuropie
Zachodniej.KiedypowojnietrzydziestoletniejkształtowałsięwEuropie
nowytypporządkuwstosunkachmiędzysuwerennymipaństwami,wEuro-
pieŚrodkowejiWschodniejPolacy,Rusini,Ukraińcy,Litwiniizamieszku-
jącyPrusyWschodnieNiemcy
14wolelipraktykowaćwłasnymodelwspółpra-
cyopartejna„pokojowejfederalizacji”narodów,wielonarodowościowej
koncepcjiobywatelstwaorazsymbiotycznejobecnościreligiiwobrębieżycia
publicznego.
Wimięeuropejskiegooświecenia
TezaoprzejściuodEuropyprzednowoczesnejdoEuropynowoczesnej,
aostateczniejakoprzezwyciężenietejspuściznydoponarodowej,czyli
ponowoczesnejkoncepcjiintegracjieuropejskiej,jestwistocieopartaprzede
wszystkimnaspecyficznychdoświadczeniachhistorycznychFrancji
iNiemiecjakogłównychpaństwnarodowychwXIX-wiecznejEuropie.
Doskonałymodzwierciedleniemtegoprzekonaniasądzisiajnaprzykład
13J.Fischer,QuovadisEuropo?,[w:]J.Boratyński,K.Stawicka(red.),
OprzyszłościEuropy,Fundacjaim.StefanaBatorego,Warszawa2000,s.27:„Dla-
tegoistotąmyśleniaoEuropiepo1945rokubyłoijestodrzuceniezasadybalanceof
power-systemurównowagisiłidążeniaposzczególnychpaństwdohegemonii,
powstałegopopokojuwestfalskimw1648roku-izastąpieniejejprzezścisły
związek,opartynaichżywotnychinteresachiprzeniesieniusuwerennościnaponad-
narodoweinstytucjeeuropejskie”.
14Zob.K.Friedrich,TheOtherPrussia:RoyalPrussia,PolandandLiberty,
1569-1772,CambridgeUniversityPress,Cambridge2000,głównies.46-70.
17
