Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ProblempolitycznejjednościwEuropie
rennego,zwyraźnieokreślonymcentrumsprawowaniawładzyizakreślo-
nymigranicamipaństwowegoterytorium,doobecnejintegracjieuropejskiej
jakonowoczesnejkoncepcjiposuwerennejiponarodowejorganizacji,która
rozciągasięponadterytorialne,państwowegraniceustalonedotychczas
wEuropie
11.
Wrzeczywistościodwoływaniesiędopokojuwestfalskiegowdzisiejszych
debatachnadeuropejskątożsamościąkryjewsobieróżne,niezawszedające
siępogodzićmotywy.Jestoninterpretowanyjakowydarzenie,które-za
sprawąjednoznaczniereligijnychprzesłanekwojnytrzydziestoletniej-zdecy-
dowałoodefinitywnymzerwaniuwEuropiezkoncepcjąchrześcijańskiego,
uniwersalnegoporządkuwpolitycemiędzynarodowejizastąpieniujejwizją
porządkuzsekularyzowanegosuwerennych,absolutystycznychpaństw(ius
publicumEuropaeum)
12.Takapozytywnainterpretacja,wktórejkoniecwojny
trzydziestoletniejoznaczałprzejścieodEuropyprzednowoczesnej(tutaj
znaczy:chrześcijańskiej)doEuropynowoczesnejsuwerennychpaństw,często
spotykasięjednakzkrytykątych,którzywskazują,żepokójwestfalski
zapoczątkowałwEuropieporządekopartynazasadzierównowagisiłmiędzy
absolutystycznymipaństwami.Wrzeczywistościporządektenokazałsię
wyjątkowomałoodpornynaagresjępaństwsilnychwobecsłabszych,oczym
PolacymoglisięprzekonaćpodkoniecXVIIIwieku,stającsięofiarątrzech
kolejnychrozbiorów.AwXIXwiekudoprowadziłdokolonializmuinacjo-
nalizmu,którespowodowaływXXwiekudwiewojnyświatowe.
TakwięcpokójwestfalskizapoczątkowałwEuropieokresnowożytnego
odejściapolitykiodreligiiiostatecznegouniezależnieniasiępaństwasuwe-
rennegoodKościoła,chociażotworzyłdrogędocorazbardziejniebezpiecz-
nego„darwinizmu”wstosunkachmiędzypaństwami.Lekarstwemnato
zagrożeniemiałabyćwłaśnieintegracjaeuropejska,która-jakwyraziłto
wswymberlińskimwystąpieniuz2000rokuJoschkaFischer,niemiecki
ministersprawzagranicznych-musioznaczaćodejścieodnowożytnej
koncepcjipaństwanarodowego,tabowiemsprowadziłanaEuropędwie
11Zob.R.Cooper,TheBreakingofNations,AtlanticMonthlyPress,NewYork
2004,s.16-37.
12Wwydanejwlatach50.książcenatematpojęciasprawiedliwościHansKelsen
wznamiennysposóbopisałtenproceszbawiennejsekularyzacji:„Wczasach
przerażającychwojenreligijnychXVIIwieku,kiedytoprześladowanyKościółijego
prześladowcówłączyłatylkojednamyśl,abyzniszczyćswegoprzeciwnika,Pierre
Bayle,jedenznajwybitniejszychwyzwolicieliludzkiegoducha,głosiłpogląd,że
istniejącegoporządkureligijnegolubpolitycznegoniedasięobronićprzeznietolerancję
wstosunkudoinaczejmyślących.Nieład-twierdził-powstajezbrakutolerancji,anie
zjejnadmiaru.WhistoriiAustriipięknymprzykłademrealizacjitejmyślistałsięedykt
JózefaIIotolerancji”.H.Kelsen,WasistGerechtigkeit?,Reclam,Stuttgart2003,s.50.
16
