Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PROTOPLAŚCIRZYMIAN,ZAŁOŻYCIELERZYMU…
CZĘŚĆI
NiegdyśFulvioCancianisporządziłnapotrzebyodnośnegotomuLexicon
IconographicumMythologiaeClassicae(1981)zestawienieprzedstawieńEneasza
wnajrozmaitszychdziełachsztukistarożytnej.Wskazałwsumieponaddwa-
dzieściatematówodnoszącychsiędokolejnychepizodówzbiografiibohatera
trojańskiego,poczynającodjegoudziałuwwojnietrojańskiej,akończącnaza-
ślubinachzLawinią,córkąLatynusa.Jedynieprzytrzechznichzostaływskazane
realizacjewmennictwierzymskim.Sątotematyzdefiniowaneprzezwłoskie-
gobadaczajakonucieczkazTroi”,nmaciorazLavinium”oraznukładzkrólem
Latynusem”
3
.Ostatnio(2012)innąpropozycjęusystematyzowaniaprzedstawień
EneaszaobecnychwróżnychdziełachsztukizgłosiłaAlexandraDardenay.Wy-
dzieliłaonaprzedewszystkimtematnucieczkaEneasza”orazobrazyocharak-
terzeuzupełniającymtreściowolegendętrojańską,wtymnprzybycieEneaszado
Lacjumiodkryciemaciory”,nofiaręzmaciory”,nwyizolowaneprzedstawienia
maciory”oraznprzepowiedniędanąEneaszowi”.Zwyjątkiemtegoostatniego
obrazupozostałemajądokumentacjęnumizmatyczną
4.
Wspomnianepropozycjebadaczyniesądokońcaużytecznedlakomento-
waniamateriałunumizmatycznego.Należywziąćpoduwagęjegocharakter,
wtymschematyzmwyobrażeńprzyichniejednokrotniebogatejiwielowątkowej
symboliceorazprzenikaniesięskojarzeń.
WmennictwierzymskimzwiązekEneaszazRzymemiRomądemonstrowano
zapomocąaluzjiimetafory.Przekutewobrazymonetarneepizodybiografiitro-
jańskiegowędrowca:lądowaniewItalii,przybyciedoLacjum,napotkanieznaku
wpostaciprośnejmaciory,paktzkrólemLatynusem,składanieofiar,walka
zTurnusem,byłyniezbędnymikrokaminadrodzedonastaniawprzyszłości
Rzymu.MożnawtakisamsposóbspojrzećnawyjściezTroi.Obrazowałajegrupa
złożonazsylwetekEneaszaiAnchizesalubEneasza,AnchizesaiAskaniusza.
PierwszyidrugischematzwiesięnucieczkąEneasza”(il.2)
5
.Tymczasemwyjście
zTroistałoupoczątkudrogiEneasza,jejkres—wznaczeniuspełnieniasięprze-
znaczeniaiwolibogówkierującychkrokamiTrojan—miałmiejscewRzymie.
3
Canciani1981,s.381—394:21wariantów+1(przedstawienietreściowoniejasne)=A:po-
piersie/statua;B:EneasziParys;C:EneasziAchilles;D:EneasziTroilos;E:walkintypowe”;F:po-
jedynekzDiomedesem;G:pojedynekzAphareusem;H:bitwaprzyokrętach;I:walkanadciałem
Patroklosa;K:pojedynekzAchillesem;L:walkanadciałemAchillesa;M:ucieczkazTroi:Eneasz
niesieAnchizesa(niekiedydodatkoweinnepostacie;nr59—87wazyczarnofigurowe,nr88—91
wazyczerwonofigurowe);N:ucieczkazTroi,EneaszprowadziAnchizesa;O:EneasziDydona;P:
przybyciedoItalii;Q:maciorazLavinium;R:walkizLatynami;S:Eneaszskładaofiarę;T:układ
zkrólemLatynusem;U:zaślubinyzLawinią;V:varia;W:interpretacjeikonograficzneniepewne.
4
Dardenay2012,s.13—75.
5
Por.Dardenay2012,s.55:wewszystkichtychobrazach(zwyjątkiemmotywuucieczki)
Eneasznestreprésentédanssafonctiond’archégète”.
34
