Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
najlepiejunormowaćjegosytuacjęspołeczną,awięcjegosamego–tegoczło-
wieka,alerównieżsytuacjęowegoczłowiekawspołeczeństwie.
Problematykarozróżnieniaprawawsensiepodmiotowyiprzedmioto-
wymniejestkwestiąflnową”.JużRzymianiewskazywalinatakiepojęciajak
nius”inlex”.WewspółczesnychporządkachprawnychEuropyZachodniej,
owobardzoważnerozróżnienie,podkreślanejestdodziś.WeFrancjiwska-
zujesięna:nloi”indroit”,awprawiebrytyjskimna:nlaw”inright”.Czyzatem
wPolscetegorozróżnieniabrakuje?Możnabyłoposzukiwaćnagrunciepol-
skiegoprawaprzedmiotowegorozróżnieniawpostaci:flprawaiflustawy”,ale
wydajemisię,żenieznajdujepowyższetakiejsiłyflprzekazu”jakwewska-
zanychobcychporządkach.Amożeniejestononatyleflważne”,zwłaszcza
zpunktuwidzeniapolskiegoprawapracy,abyonieflwalczyć”?Przedodpo-
wiedziąnatodrugiepytanienastąpipróbawskazania,czymwistocieprawa
podmiotowesą;innymisłowy,spróbujęwskazaćnaichdefnicję.
Niewdającsięwsporyideologicznebędącezprawamipodmiotowy-
mizwiązane–myślę,żepogłębionarefleksjawzakresieogólnegopojmo-
waniaprawpodmiotowychwPolscenigdyniepowstaładlatego,żeteo-
retycyprawadośćniefortunnietędyskusjęwokółprawpodmiotowych
flułożyli”.WpierwnależywskazaćnastanowiskoKazimierzaOpałkawtej
mierze,który,poprostu,zanegowałsensprawpodmiotowychperse.No-
tabene,byłotocharakterystycznedladoktrynypaństwkomunistycznych.
Ówczołowywówczasteoretykpraw–wyraźnienawiązującdoklasyków
marksizmu–stwierdził,żeflskończyćjużtrzebazporuszaniemsięwza-
czarowanymkręguróżnychwariantów«władztwawoli»,«sferywładzy»,
czy«chronionychinteresów»”2.To,conazywasięteoriamiprawapodmio-
towego,K.Opałekokreśliłjakoflstojącenapoziomieprzednaukowymteo-
rieocharakterzerealistycznym,względniewulgarno-naturalistycznym”
izalecałpozbyciesięterminuflprawopodmiotowe”zterenunaukiprawa3.
TeoretycznaanalizaprawapodmiotowegoprzedstawionaprzezS.Wron-
kowską–jaktrafniezauważaMałgorzataPyziak-Szafnicka,choćwolnaod
sformułowańzaczerpniętychzideologiimarksistowskiej,równieżwpisuje
sięwnurtpoglądówwjakimśsensienegującychistnienieprawapodmioto-
wego4.Autorka,S.Wronkowska,wyrażawzasadzieaprobatędlapodejścia
K.Opałkawprzedmiotowejmierze,obrakunaukowejprzydatnościpra-
wapodmiotowego,aposługiwaniesiętymzwrotemakceptujejakopewną
flkonwencjęterminologiczną”,stosowanązwłaszczawprawiecywilnym,
2K.Opałek,Prawopodmiotowe,Studiumteoriiprawa,Warszawa1957,s.9.
3Ibidem,s.216,408.
4M.Pyziak-Szafnicka,Pojęcieprawapodmiotowego,w:Systemprawaprywatnego,t.1,Prawo
cywilne–częśćogólna,M.Safjan,red.,Warszawa2012,s.787.
16
AdamMickiewiczUniversityPress©2022