Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
78
Częśćpierwsza.Wiadomościwstępne
Omawianazasadaustawowejokreślonościodnosisiętakżedokary.Wymógten
możebyćdochowanyprzyzastosowaniuzarównosankcjibezwzględnieoznaczo-
nej,jakisankcjiwzględnieoznaczonej(zob.częśćtrzecia,rozdziałyIiII),natomiast
sankcjabezwzględnienieokreślonazasadęnarusza.
Polskiustawodawcaposiłkujesięsankcjamiwzględnieoznaczonymi,dodatkowozwięk-
szającwachlarzmożliwościtreściąpostanowieńczęściogólnej,np.odnoszącychsiędo:
nadzwyczajnegozłagodzeniakary(art.60k.k.),warunkowegoumorzeniapostępowania
(art.66k.k.),warunkowegozawieszeniawykonaniakary(art.69k.k.).
Zliteralnegobrzmieniaprzywołanejparemiiłacińskiejwynikazakazwstecznego
działaniaustawykarnej,cojestrównoznacznezwprowadzeniemwymogu,by
zakaz(bądźnakaz)istniałwchwiliczynu(jesttotożsamezzakazemretroakcji,czyli
wstecznegodziałania),tj.wczasie,wktórymsprawcadziałałlubzaniechałdziałania,
doktóregobyłobowiązany(art.6§1k.k.).Wistociezakazretroakcjidotyczynietylko
ustawywprowadzającejkaralność,lecztakżepogarszającejsytuacjęprawnąsprawcy.
Wskazujenatowsposóbniebudzącywątpliwościart.7ust.1zdaniedrugieEKPC,
art.15ust.1zdaniedrugieMPPOPiart.4§1k.k.Tenostatniprzepiswyrażaregułę,
zgodniezktórąwprzypadkuzmianyustawypopopełnieniuczynunależystosować
ustawęobowiązującąwchwiliorzekania,chybażeustawaobowiązującapoprzednio
jestwzględniejszadlasprawcy(zob.częśćdruga,rozdziałIX).
NagruncieprzywołanychwyżejprzepisówKodeksukarnegoniesposóbmówićoistnie-
niugeneralnegozakazuwstecznegodziałaniaustawykarnej(lexretrononagit),awręcz
przeciwnie:regułąjestdokonywanieocenprawnokarnychprzezpryzmatustawynowej,
chybażeustawapoprzednioobowiązującajestdlasprawcywzględniejsza.
Istnieniezakazuretroakcji,wopisanymwyżejzakresie,wiążesięjaknajściślej
zgwarancyjnąfunkcjąprawakarnego(zob.częśćpierwsza,rozdziałV):odoby-
watelamożnawymagaćzachowanianienaruszającegoprawatylkowtedy,gdywchwili
popełnieniaczynugranicamiędzytym,codozwolone,atym,cozakazane,byłanale-
życiewytyczona.
Bezwzględneprzestrzeganiezasadynieretroakcjiniejestmożliwetakżezewzględunato,
że-jakpouczahistoria-istniałyzbrodniczesystemyprawapozytywnego.Możewięcsię
zdarzyć,żedanyczynniebędzienaruszałnormtworzącychtakisystem,apozostawać
będziewkolizjiznormamiprawamiędzynarodowego(takbyłozustawodawstwem
RzeszyNiemieckiej).Ztejprzyczynyart.42ust.1zdaniedrugieKonstytucjiRPprze-
widujemożliwośćukaraniazapopełnienieczynu,którywczasiepopełnieniastanowił
przestępstwowmyślprawamiędzynarodowego.Niecoinnąwypowiedź-alepozosta-
jącąwtymsamymduchu-znajdujemywart.7ust.2EKPC,wktórymdopuszczasię
sądzenieikaranienosobywinnejdziałanialubzaniechania,którewczasiepopełnienia