Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
Częśćpierwsza.Wiadomościwstępne
ponad100nowychaktówprawnych,zawierającychprzepisykarne.Pozostawienie
przedwojennegokodeksupozwalałozachowaćpozorypraworządnościorazaktpraw-
ny,któryodstronytechnikilegislacyjnejstałnawysokimpoziomie.Jednocześniewe
wszystkichistotnychdlanowejwładzysprawachwprowadzanorozwiązaniaszczególne.
Noweprzepisypotrzebnebyłyprzedewszystkimwdwóchobszarach.Popierwsze,
doutrwalaniawładzy,walkizopozycjączywogólejakimikolwiekniezależnymi
odwładzyśrodowiskami.Podrugie-doprzeobrażaniaustrojugospodarczegopaństwa.
Szczególnąrolęodegrały:
-dekretz31.08.1944r.owymiarzekarydlafaszystowsko-hitlerowskichzbrod-
niarzywinnychzabójstwiznęcaniasięnadludnościącywilnąijeńcamioraz
dlazdrajcówNaroduPolskiego6(tzw.sierpniówka).Przewidywałonm.in.karę
śmiercizazabójstwa,znęcaniesięiinnegotypuprześladowanieludnościcywil-
nejijeńcówwojennych;
-dekretz23.09.1944r.-KodeksKarnyWojskaPolskiego7.Opróczprzestępstw
typowożołnierskichzawierałteżrozdziałXVIInZbrodniestanu”,obejmujący
takżeczynyosóbcywilnych.Przepisytebyłysurowszeiwogólebardziejobszer-
neniżanalogicznyrozdział,któryznajdowałsięwkodeksieMakarewicza;
-dekretz30.10.1944r.oochroniePaństwa8.Tenaktprawnykryminalizował
11czynówzabronionych,spośródktórychkażdyzagrożonybyłkarąśmierci.
Wśródtychprzestępstwbyłytakżeczynycharakteryzującesięnieznacznym
stopniemspołecznejszkodliwości,jaknielegalneposiadaniebroniczyradiood-
biornika.Kryminalizowanotakżeczynyprzeciwkoustrojowigospodarczemu,
np.udaremnianielubutrudnianieprzeprowadzeniareformyrolnej;
-dekretz13.06.1946r.oprzestępstwachszczególnieniebezpiecznychwokresie
odbudowyPaństwa9(tzw.małykodekskarny).Byłniezwykleistotnydlakształ-
towaniasięprawakarnegoPRL.Obokprzestępstwbezpośredniozagrażających
władzypenalizowałtakże(podkarąśmierci)np.sabotażgospodarczy.
Dlaobrazuprawakarnegotamtegoczasuznaczeniemająnietylkoprzepisykarno-
materialne,lecztakżeproceduraorazregulacjezzakresuustrojusądów.Wielespraw
pozbawionychjakiegokolwiekelementuwojskowegozostałopoddanychjurysdykcji
najściślejkontrolowanychprzezwładzęsądówwojskowych.Utrwaliłasiępraktyka,
którawręczdrwiłazfundamentalnychdlaprawakarnegowartości,przedewszystkim
zlegalizmuihumanitaryzmu.Obrazprawakarnegolatpowojennychpokazuje,jakłatwo
można-zachowującfasadęklasycznegoprawakarnego-przeobrazićjewmechanizm
systemowegoniszczenialudziprzezwładzę.Pokazujetakże,jakwątłaiwymagająca
ciągłejpielęgnacjijestideaprawczłowiekawprawiekarnym.
6Dz.U.Nr4,poz.16.
7Dz.U.Nr6,poz.27.
8Dz.U.Nr10,poz.50.
9Dz.U.Nr30,poz.192.
