Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
RozdziałII
zobowiązującymprawem.Obrazarchaicznegoporządkuprawnegouwi-
docznionybyłprzesyceniemprawazarównoelementamisakralnymiiwy-
obrażeniamireligijnymi,jakrównieżteokratycznymcharakteremwładzy
monarszejpodporządkowującejcałkowiciejednostkępaństwu7.
Jednymzpierwszych,anapewnonajlepiejzachowanymdoobecnych
czasówzbioremprawajestKodeksHammurabiego8.Tenpierwotnyzbiór
prawzostałzapisanynaglinianychtabliczkachzapomocąpismaklinowe-
go.Wtymmiejscunależyzauważyć,żeHammurabibędącykrólemIdy-
nastiibabilońskiejniebyłpierwszymtwórcąprawodawstwaobowiązują-
cegonatereniestarożytnejMezopotamii,ajedyniejegokontynuatorem9.
Pamięćojegospuściźnieprawniczejdotrwaładoczasównowożytnych
międzyinnymidziękitemu,żezachowałysiętablicebędącenośnikiem
ówczesnejwiedzyztejdziedziny.SamHammurabidokonałjedyniepołą-
czeniaorazrozbudowydotychczasowychprzepisówprawa,atakżeprzy-
stosowałjedobieżącychpotrzeb,łączącpomnikiprawaswoichpoprzed-
nikówwjedenspójny,azarazemnnowoczesny”kodeks10.
CzęśćnormatywnakodeksuHammurabiegozawieraławyrywkowo
ujętenormy,bezichsystematyzacji,któredziśzaliczylibyśmydoróżnych
gałęziprawakarnego,zarównomaterialnego,jakiprocesowego11.Warto
podkreślić,żepowodemujęciawksiążcestarobabilońskiegopomnikapra-
wajestpierwszewhistoriiusankcjonowanieodpowiedzialnościzapopeł-
nienieczynubędącegoquasi-paserstwem.KodeksHammurabiegopena-
lizowałprzedmiotowezachowaniewnastępującysposób:nJeśliobywatel
mieniebogalubpałacuskradł,obywateltenzostaniezabityiten,który
rzeczskradzionąwręcesweprzyjął,zostanietakżezabity”12.Dokonując
egzegezyprezentowanegoprzewinienia,należyzwrócićuwagęnakazu-
istycznąbudowęprzepisuprawa,wktórejniedoświadczymypojęćgene-
7K.Sójka-Zielińska,Historiaprawa,Warszawa2015,s.20.
8KodeksHammurabiego-trzyczęściowastela.Wliteraturzeprzedmiotukodeksstanowiłjedynie
zbiórorzeczeńsądowych,wyrokówirozporządzeń,wydanychprzezkrólawciągucałego,prawie
czterdziestoletniegopanowania.
9PoczątkiprawaklinowegonaziemiachówczesnegoBabilonusięgająkodeksuUr-NammuzXXI
wiekup.n.e.Następnesystemyprawa,Lipiy-IsztaraorazzbiórprawzEsznunnystanowiłypodstawę
dostworzeniaKodeksuHammurabiego.Zewzględunaznaczneuszkodzeniatablic,wynikające
zkruchościmateriału,zjakiegozostaływykonane,orazbrakmożliwościdogłębnejocenycałego
tekstu,należyprzyjąć,żetowłaśniepoprzednie,starobabilońskiepomnikiprawamiałyrealny
wpływnaostatecznąformęKodeksuHammurabiego.C.Kunderewicz,Najstarszeprawaświata,
Łódź1972,s.20.
10B.Sygit,Historiaprawakryminalnego,Toruń2007,s.75.
11K.Sójka-Zielińska,Historia...,op.cit.,s.20.
12M.Stępień,KodeksHammurabiego,Warszawa1996,s.81.
