Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prywatnośćosobyfzycznejjejdobremosobistym
17
z20.10.2006r.stoinastanowisku,żengodnośćtworzyrdzeńwszystkichszczegółowychwol-
nościiprawjednostki,cooznacza,żeniemożnaograniczyćtychprawwtakisposób,który
mógłbyprowadzićdojednoczesnegonaruszeniagodnościczłowieka”7.
Współcześnieprzydefiniowaniupojęciangodność”wyróżniamydwiezasadniczekon-
cepcje,amianowicieosobowościową(empiryczną)iosobową(aksjologiczno-ontyczną).
Godnośćosobowościowątworzyzachowanieczłowiekaocenianezperspektywymoralnej.
Wobrębiezaśdrugiejkoncepcjiwyróżniamyczteryaspektygodności,tj.teologiczny,me-
tafizyczny,etycznyiontologiczny,wokółktórychogniskujesiękonstytucyjnykatalogzasad
zakładający,iżczłowiekróżnisięodzwierząt,ajegodziałania,poprzezktóreosiągacele
egzystencjalne,niesąwynikieminstynktów,alerozumuiwolnychdecyzji8.
Doktrynapodzielatenpogląd,podkreślającjednocześnie,żegodnośćistniejenieza-
leżnieodsubiektywnychwyobrażeńjednostkiosobie.Jestonanierozerwalniezwiązana
zkażdąistotąludzką.Nietracisięjejnawetwtedy,gdystarośćichorobasprowadzajączło-
wiekadotzw.nstanuwegetatywnego”
.Odtejgodnościosobowej,traktowanejjakocecha
właściwawszystkichludzi(uniwersalna,powszechna),bywaodróżnianagodnośćosobi-
stazwiązanazkonkretnąosobą(potocznepojmowaniegodności,godnośćsubiektywna),
tj.świadomośćwłasnejwartościprzezjednostkę.Godnośćosobistaopisywanajestjako
doskonałość,którapowstajewdziałaniujednostkimoralniewartościowymiutrwalonym
wjejpsychice.Wyrażasięonawjejwyobrażeniuosobie-wpoważaniusiebiesamego.
Obejmujetakieprzymiotyjakcześć,imię,wizerunek,opiniaitp.
Torozróżnieniemożnauzupełnićoogólnespostrzeżenie,żegodnościosobowejprzypisujesię
przyrodzony,uniwersalny,niezbywalny,atakżeniestopniowalnyinienaruszalnycharakter.Wspo-
mniećtumożnazwłaszczaoatrybucieniezbywalności,copojmowanejestwtensposób,żebez
względunapostępowanieczłowieka,anionsam,aniniktinnyniemożegotejgodnościpozbawić.
Wtympodejściugodnośćjestzwiązanazsamymfaktembyciaczłowiekiem,awięcnbytemwyjąt-
kowym,odmiennymzewzględunaswojąświadomośćodinnychżywychstworzeń”
.Taetyczna
wizjagodnościzakładazatem,żeczłowiekniemożebyćnarzędziemwładzypaństwowej.Zkolei
wdrugimrozumieniugodnośćodnosisiędowłaściwościdanej(konkretnej)jednostki,ijestona
związanazpostępowaniemczłowiekaorazocenami,któregodotyczą-tzn.zarównowłasnymi,
jakiinnychludzi.Równieżwtymujęciupodkreślasięznaczeniegodnościjakowartościwyjątko-
wej.Jednakwtymprzypadkuuważasię,żeczłowiekniemusiposiadaćgodności,chociażmoże9.
ZgodzićsięteżnależyzT
.Sokołowskim,żenaturalnycharaktermajątakżeinne,następują-
cedobraosobiste:zdrowie,nietykalnośćcielesna,wolnośćorazwyrażonawpolskiejwielowie-
kowejtradycjiprawniczejtakżeswobodamyśli,wyznaniaorazsumienia.Istnienienaturalnych
dóbrosobistychjestniezależneodprawapozytywnegowtymsensie,żeistniałybyonetakże
wtedy,gdybywdanymporządkuprawnymniebyłoprzepisówwyrażającychnormyprawne
dotyczącetychdóbr.Niezmieniatofaktunormatywnegocharakterunaturalnychdóbrosobi-
stych,ponieważustawodawca,stanowiącstosownenormyprawne,zrealizowałobowiązekich
starannegowysłowieniaorazzapewnieniaimskutecznejipieczołowitejochrony10.
7
WyrokTKz30.10.2006r.,P10/06,OTK-A2006,nr9,poz.128.
8
S.Nitecki,Prawodopomocyspołecznejwpolskimsystemieprawnym,Warszawa2008,s.112.
9
K.Baran(red.),Zasadagodności-jejposzanowanieiochrona,[w:]Zaryssystemuprawapracy.TomI.Część
ogólnaprawapracy,LEX2010ipodanatamliteratura.
10
T.Sokołowski,Komentarzdoart.23Kodeksu…,op.cit.
