Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Kontekstpoznawczy
azatemmiałopisywaćpewienrodzajreligijności,nieprzyporządkowującgo
konkretnejwarstwiespołecznej.Jednak,choćteoretycznieterminnreligijność
typuludowego”miałdotyczyćwszystkichwarstwspołecznych,wedługmnie
nagrunciepolskimnaprowadzałnakatolickąkulturęchłopskązIpołowy
XXwiekujakonaswójprototyp(Lubańska2007).Religijnośćtejgrupy
społecznej,jakwiadomo,byłacharakteryzowanawpolskiejetnografiiprzez
wielepejoratywnychstereotypów,wskazującychnajejpoznawcząnułomność”
inniższość”wstosunkudooficjalnejkanonicznejreligijności(Czarnowski
1958;Tomicki1981;Stomma1986).Etykietkęludowościzyskiwałyte
praktyki,któreniewpisywałysięwwartościowaniatworzoneprzezpryzmat
nprotestanckiegouprzedzenia”obowiązującychteorii.Terminnreligijnośćtypu
ludowego”,mimożewyłoniłsięjakokrytycznaodpowiedźnaowenegatywne
wartościowania,towpraktycejepowiela.
Jednymznajbardziejwyrazistychkomponentówowejnludowej”religij-
nościpojawiającymsięwjejopisachbyłsensualizm(Kasprzak1999,s.38;
Niedźwiedź2005,s.233).WedługTokarskiej-Bakirnsensoriumpoznawcze,
doktóregoodwołujesięludowysensualizm”uprzywilejowywujedotykowy
związekzsacrum,tymsamymkwestionującchrześcijańskąhierarchięzmy-
słów,wramachktórejdotykwartościowanyjestznacznieniżejniżzmysł
wzrokuisłuchu(Tokarska-Bakir2000,s.235–236).Wcelupotwierdzenia
tejtezyTokarska-Bakirpowołujesięm.in.naArystotelesa,Platona,apostoła
PawłaicytowanegoniżejPawłaFlorenskiego(Tokarska-Bakir2000,s.236):
nsztukapatrzeniaprosisięwięcomyśloweprzeciwstawienie.Jestnimsztuka
dotyku,aantyteząsztukiświatłajestsztukaciemności.Znanejestdominujące
znaczeniedotykuwsztuceprzedchrześcijańskiej,icozatymidzie,związek
dotykuzpogaństwem.Zdrugiejstrony(ś)jeszczewyraźniejwidocznejest
abstrakcjaskupiającawsobieprzedstawicieliwszystkichwarstwigrup,przezwspólnotęnie-
rozróżnianiawyjętychnachwilęzeswoichspołecznychihistorycznychkontekstów.Ulegając
siletegodoświadczenia,kulturatypuludowegoniewypierasięnierozróżniania,leczpodąża
zanimzapomocąspecyficznegosensorium”(Tokarska-Bakir2000,s.234).Tokarska-Bakir
uwzględniajedyniedwamożliwesposobydoświadczaniaobrazu–nierozróżnialności–ustny
ipisemny(Tokarska-Bakir2000,s.232),gdzietenpierwszynpodążazaprzeżytymdoświad-
czeniemstopienia(signansisignatum),substancjalizującjeikonserwując”,todrugiezaśowej
nierozróżnialnościsięwypiera,uznającjązaprzejawpoznawczejułomności(Tokarska-Bakir
2000,s.233).Wydajemisię,żedotakichwnioskówdoprowadziłojązbytniezawierzenie
zachodniocentrycznejkoncepcjisztuki,podobniejakantropologicznateoriaukształtowana
przezpodejściesemiotyczne.Wramachowejkoncepcjiobrazjestpodobiznąodsyłającądo
pierwowzoru,aniemiejscembytowejznimirelacji.
