Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Modelowanieprocesupodejmowaniadecyzji:ograniczona
samokontrolaiadaptacja
Przedstawicieleekonomiiszczęściawykazali,żeużytecznośćdecyzjiniemusi
byćspójnazużytecznościądoświadczaną,akonsumencipopełniająsystema-
tycznebłędywswoichdecyzjachidokonująwyborówsuboptymalnych(Read,
2007).Błędytemogąwynikaćzograniczonejsamokontroli,przezktórąludzie
konsumująwięcejdóbr,niżchcieliwchwilipodejmowaniadecyzji.Pozwalato
lepiejzrozumiećmiędzyinnymizjawiskapaleniapapierosów,otyłościczynad-
miernejkonsumpcjiprogramówtelewizyjnych(StutzeriFrey,2006b).Słynnym
potwierdzeniemtegosposoburozumowaniajestbadaniewykazujące,żepod-
niesieniepodatkównapapierosy,wbrewprzewidywaniomformułowanymwra-
machneoklasycznejteoriiekonomii,prowadzidozwiększeniadeklarowanego
poziomuszczęściawśródpalaczy-pomagabowiemradzićsobiezproblemem
samokontroli(GruberiMullainathan,2005).
Błędywprocesiepodejmowaniadecyzjiwynikająrównieżznieprawidłowego
oszacowaniaprzyszłejużytecznościzwiązanejzokreślonymiwyborami.Najpo-
pularniejszewytłumaczenietegozjawiskawiążesięzmechanizmemadaptacji7,
zgodniezktórymludzieprzyzwyczajająsiędozmian,apoczątkowywpływno-
wychokolicznościnazadowolenie,odczuwaneszczęścieczyemocjesięzaciera.
Obecnystanwiedzynaukowejprzemawiazatym,żeludziewswoichwyborach
niedoceniająsiłyadaptacji.Wjednejznajnowszychanaliztegozagadnienia
RetoOdermattiAloisStutzer(2019)prosilibadanychoprognozęichsatysfakcji
zżyciawprzypadkuhipotetycznychzdarzeń-utratypracy,rozwodu,śmierci
najbliższejosoby,zawarciamałżeństwa,niepełnosprawności-anastępniepo-
równalitenwynikzocenąsatysfakcjitychbadanych,którzypopewnymczasie
takichzdarzeńdoświadczyli.Odnośniedowiększościwydarzeń(pozarozwo-
dem)przewidywanezadowoleniezżyciaobarczonebyłoistotnymbłędem,który
możnaprzypisać,przynajmniejwistotnejczęści,zjawiskuadaptacji.
Rozpoznaniemechanizmówporównańspołecznych
Ekonomiagłównegonurtuwprawdzienieignorujeroliporównań-rozpoznaje
choćbyzjawiskokonsumpcjinapokaz,identyfikujetakzwanedobraVeblena,
dopuszczawystępowaniepreferencjispołecznych-nieczyniznichjednakcen-
tralnegoprzedmiotuanalizy.Wekonomiiszczęściawpływporównańnaindy-
widualnydobrostanstanowijedenzważniejszychwątkówbadawczych.Dzięki
zgromadzeniubardzobogategodorobkudotyczącegotegozagadnieniadoko-
nałsięistotnypostępwrozumieniudecyzjipodejmowanychprzezczłowieka
7
Pozostałeinterpretacjeodnosząsiędoprocesówracjonalizacjidecyzjiorazzniekształceń
ibłędówpamięci,któreutrudniająpodejmowanieracjonalnychdecyzjinapodstawiewcześniej-
szychdoświadczeń(StutzeriFrey,2006b,s.14).
13
