Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16.Powstaniepryncypatuijegostruktura
61
Podziałtenbyłpodziałemfaktycznym,warstwahonestioresniebyłaoddzielonażadnymmu-
rem,oprzynależnościdoniejdecydowałoniepochodzenie,leczrzeczywistaprzewagamajątkowa.
Międzyobukategoriamiludnościistniałytylkodrobneróżniceprawne,humiliorespodlegalisu-
rowszymkaromiuciążliwszympodatkomniżhonestiores.
III.Ustrójpaństwawokresiepryncypatu
16.Powstaniepryncypatuijegostruktura
Wokresiedługichwalkspołecznychipolitycznychowładzę,toczonychuschyłkure-
publikiwIw.p.n.e.,nieudałosięaniCezarowiwRzymie(12),aniAntoniuszowina
Wschodzieobalićstarychurządzeńrepublikańskichiwprowadzićrządówabsolut-
nych.NainnądrogęwkroczyłOktawian.PopokonaniuMarkaAntoniuszapodAk-
cjum(31r.p.n.e.)stałsięonpanemsytuacjiwRzymie.W27r.p.n.e.demonstracyjnie
zrzekłsięnarzeczluduwszystkichuprawnień,którezostałymuwcześniejnadane,po
czymotrzymałjezpowrotemwzmienionejformie.Senatprzyznałmuwielefunkcji
izaszczytnychtytułów.Stałysięonepodstawąwładzycesarskiejsprawowanejprzez
Oktawianaijegonastępców.
Wnowymsystemiesamcesarzwykonywałosobiściewielefunkcji,którewokresie
republikirozdzielonebyłymiędzykilkunajwyższychurzędników.Takiekumulo-
waniewieluurzędówwsposóbtrwaływrękucesarzazapewniałomustanowisko
nadrzędnewstosunkudowszystkichorganówpaństwowych.Systemwprowadzony
przezOktawianairozszerzonyprzezjegonastępcówokreślasięmianempryncypa-
tu.Oznaczaonwrzeczywistościsystemmonarchiczny,wktórymmonarchajako
princeps(pierwszyobywatelRzymu),przypozornymzachowaniusystemurepubli-
kańskiego,sprawowałosobisterządy.
Taswoistastrukturawładzycesarskiejznajdowałaodbiciewdługiejtytulaturzecesa-
rzy.Wtytulaturzetejwystępujegrupatytułówocharakterzezaszczytnym,mających
podnieśćautorytetwładcy(princepssenatus,ojciecojczyzny,August,Cezar),oraz
drugagrupatytułów,określającychzakresposiadanejwładzyorazsprawowaneurzę-
dyrepublikańskie,takichjak:konsul,prokonsul,cenzor.Oktawianowizostałynada-
netytuły:ojciecojczyzny(paterpatriae)orazpierwszywSenacie(princepssenatus).
Tenostatnitytułoddawnaprzyznawanonajpoważniejszemusenatorowi.Niedawał
oncesarzowiżadnychszczególnychuprawnień,leczpodkreślałjegostanowiskojako
pierwszegoobywatelawpaństwieiwiązałjeztradycjąrepublikańską.Stądnazwa
pryncypatnaokreśleniecałegonowegosystemu.
TytułAugustus(wspaniały),nadanyOktawianowiprzezSenat,zostałprzezniego
przyjętyjakoimięiużywanybyłprzezjegonastępców.WreszcietytułCaesarzostał
przyjętyprzezOktawianajakonazwiskonapamiątkęwielkiegoJuliuszaCezara,któ-
38
39
