Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZĘŚĆI>ROZDZIAŁ1
Problematykaetnicznościiasymilacjiimigrantówwkrajachpobytustałasię
głównymnurtembadańwtymokresie.WątekpowrotuzemigracjidoPolski
pojawiasięgłówniewtrzechkontekstach:
•
powrótideologiczny,wszczególnościemigrantówzFrancji(Markiewicz
196028;Janowska1964,1965),
•
przemianywzorówemigracjinapolskiejwsi(Wierzbicki1963;Wieruszew-
ska-Adamczyk1978),
•
repatriacjapodrugiejwojnieświatowej(Kersten1974).
Poroku1989możnazaobserwowaćkilkaważnychprocesówwrozwojuba-
dańnadmigracjami,którezjednejstronyświadcząopewnejciągłościgłównych
nurtówbadań,azdrugiejstrony–oszukaniunowychobszarówbadawczych.
Popierwsze,kontynuująswojepraceetnograficznebadaczeskupieniwokółIn-
stytutuBadańPolonijnych.Podrugie,powstająnowe,mniejlubbardziejwyspe-
cjalizowaneośrodkibadańmigracyjnych,wśródktórychwiodącąrolęzaczyna
odgrywaćOśrodekBadańnadMigracjamiprzyUniwersytecieWarszawskim.Po
trzecie,intensyfikujesięwzajemnawymianaiwspółpracapomiędzybadaczami
polskimiizagranicznymi(licznekonferencje,projektybadawcze)inastępuje
znaczneumiędzynarodowieniewdziedziniebadańmigracyjnych.Poczwarte,
badaniamigracyjnemająwcorazwiększymstopniucharakterinterdyscyplinarny.
WnurciebadańetnograficznychwymienićnależypraceRyszardaKantora
(1990)iTadeuszaPalecznego(1992).DopracyPalecznegonawiązująteżKry-
stianHefneriTeresaSołdra-Gwiżdż(1997).MonografiaPalecznegotematycz-
nienawiązujedopracyWładysławaMarkiewiczazpoczątkulat60.Dotyczyona
ideipowrotuwświadomościemigrantówpolskichwBrazyliiiArgentyniepo
drugiejwojnieświatowej.Szczególnymśrodowiskiem,naktórymkoncentruje
siębadacz,sądziałaczekomunistyczniskupieniwokółizolowanegowśro-
dowiskuemigracyjnymTowarzystwanWolnaPolska”im.MariiKonopnickiej.
ZałożeniateoretycznebadańPalecznegoopierająsięnamodelukonfliktowym,
wktórymemigracjamapodłożejakiegośantagonizmugrupowego,natomiast
powrótmożestaćsięsposobemrozładowaniategokonfliktu.Badaczwyróżnia
wojna.OpublikowanopamiętnikipolskichemigrantówwKanadzie(PamiętnikiEmigrantów.
Kanada:1972)iStanachZjednoczonych(PamiętnikiEmigrantów–StanyZjednoczone,t.I–II,
Warszawa1977).
28
40
Materiałsocjologicznydotyczącymentalnychprzeobrażeńmigrantówpowrotnych,który
zebrałiopracowałwlatachpięćdziesiątychWładysławMarkiewicz,stanowisolidnąbazę
faktograficzną,jednakbudziwątpliwościzewzględunaograniczeniacenzuralne,naco
zwracająuwagęwspółcześnibadacze.TakąocenęwystawiapracyMarkiewiczaAnetaNi-
sobęcka,którakorzystajączmateriałówarchiwalnychaparatuówczesnejwładzywPolsce,
ukazujesposób,wjakipropagandaPRLzabiegałaopowrótemigracjizarobkowej,głównie
zatrudnionejweFrancjiwgórnictwie,przemyśleirolnictwie,ajednocześnieniechętnie
odnosiłasiędopowrotutzw.nstarejemigracji”.Wwynikuumówbilateralnychipropagan-
dynowegorządudokrajuwróciłopowojnieokoło140tys.osób.Propagandęnpowrotu”
wspierałyteżorganizacjepolonijne,którychczłonkowiebylizwolennikamiwładzykomuni-
stycznejwPolsce.Rządpolskiniedotrzymałobietniczwiązanychzmożliwościąuzyskania
wyższegostatususpołecznegoizawodowegowPolsce.Migrancipowrotniskazanibylina
bardzoniskiepłace,słabewarunkimieszkanioweiżycieowieletrudniejszeniżweFrancji.
DużatrudnośćwreadaptacjipoprzyjeździedoPolskidotyczyłaprzedewszystkimdzieci
migrantówpowrotnych,zktórychwiększośćposiadającapaszportfrancuskistarałasię
owyjazdzpowrotemdoFrancji(Nisobęcka2016).
