Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18❚CZĘŚĆI.Globalnepandemie:refleksjeteoretyczneiinterpretacjenieoczywiste
nauki.Jestfaktem,żedefinicjiiksiążekoistociecywilizacjiijejpołą-
czeniuzlosamiświatajestwiele.Problemembyłobyodwoływaćsiędo
wielunazwisk,alewypadawspomniećchociażbyOswaldaSpenglera,
autoradwutomowejpracyZmierzchZachodu15.Spenglerdążyłdouchwy-
ceniacałościdziejówświata,copozwoliło,abystałsiępropagatoremcy-
klicznościzmianydziejowej.Każdakulturacharakteryzujesiętakąsamą
trajektorią,czyliprzechodzietapyodnarodzindośmierci(upadku).
Równocześniedostrzegał,żekulturajestczymśnaturalnym,ajejprze-
ciwstawieniemjestcywilizacja,którajesttworemsztucznym.Według
Spenglerakulturamożeprzeobrazićsięwcywilizację,comiałomiejsce
wprzypadkukulturyzachodnioeuropejskiej,którawzwiązkuztymzna-
lazłasięwstaniezaniku.Cywilizacjatonajbardziejzewnętrznyisztucz-
nystan,cosamautorująłm.in.wsłowa:„Tragediąnaszychczasówjest
to,żepozbawionewięzówmyślenieludzkieniejestjużwstanieogarnąć
swychwłasnychkonsekwencji”16.Winnymmiejscuoupadającejcywi-
lizacjipisał,iżstraciłaonacelistnieniaizatrzymałasięwpostępie.Je-
ślichodziopandemięCOVID-19,wydajesię,żeuświadomiłaonaświa-
tu,jakłatwomożnagosparaliżowaćizniszczyć,alezdrugiejstrony,że
współczesnacywilizacja,aszczególnierozwójmedycynypozwoliłna
bardzoszybkieopracowanieszczepionki,która,cojużobserwujemy,ro-
dzicorazwiększenadzieje,żezahamujenietylkodalsząeskalacjęwiru-
sa,aletakżezapobiegniekolejnymjegomutacjom.Należyrównocześnie
uświadomićsobie,żedośćumownypodziałświatanaPółnociPołudnie,
którypojawiłsięwlatach60.XXwieku,stwarzawciążpoważneproble-
my.Tenuwiarygadniającypodziałświatanauprzemysłowionąi,wwięk-
szości,bogatąPółnocorazbiedne,wdużejmierze,chłopskiePołudnie,
obejmującegrossomodo:Afrykę,AzjęiAmerykęŁacińską17,zjednej
15O.Spengler,ZmierzchZachodu.Zarysmorfologiiuniwersalnej,tłum.J.Ma-
rzecki,WydawnictwoKR,Warszawa2001.
16O.Spengler,Wybórpism,tłum.A.Kołakowski,w:A.Kołakowski,Spengler,
WiedzaPowszechna,Warszawa1981,s.289.
17M.S.Szczepański,A.Śliz,TeoriazglobalnegoPołudnia-próbasocjologicz-
nejanalizy,w:R.Connell,TeoriazglobalnegoPołudnia.Wstronęogólnoświatowej
naukiospołeczeństwie,tłum.P.Tomanek,ZakładWydawniczy„NOMOS”,Kraków
2018,s.VIII.
