Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Poststalinizm.Ideologiaiutopiaepoki
iHpaństwonarodowe”.Jakwielezjawiskwpoststalinizmie,tak-
żeioneniebyłytraktowanejednoznacznieilinearnie,iwzależ-
nościodamplitudy(nie)liberalnejsinusoidylokowanewprze-
dzialepojęćHprzyjaznych”lubHwrogich”(notabeneHwrogowie
partii”stanowiąistotnywątektejksiążki).Alenawetwtedynie
byłtowyrokcałkowityiostateczny,jakbowiempodkreślaKo-
lářHtrajektorienowychopowieścibywałyzawiłe”,atradycyjne
stereotypynarodowe(jaknp.polsko-czeskie)miałysiędobrze.
TenHczynniknarodowy”byłzresztązauważany–idocenia-
ny!–takżeprzezobserwatorówzewnętrznych.Dobrymprzy-
kłademjestpochodzącazsierpnia1962r.analizaRozgłośni
PolskiejRWE.Ocena,poświęconacorazaktywniejszymwpar-
tiiHpartyzantom”,przyokazjiskładałamimowolnyhołdgomuł-
kowskiemunarodowemupoststalinizmowijakoprojektowibez
substytutu:HWizerunek»narodowegokomunizmu«Gomułki
byłdotejporynajbardziejdającymnadziejęistanowiącympo-
mocczynnikiemwsytuacji,wktórejznajdująsiępaństwaEuro-
pyWschodniej.[ś]Wlistopadzie1956rokuzwróciliśmyuwagę,
żepolskarewolucja,anierewolucjawęgierska,byłakluczowym
czynnikiemwEuropieWschodniej.MimoortodoksjiGomułki
jesttotaksamoprawdaw1962roku,jakbyłoniąw1956.Polska
byłasymbolem»narodowegokomunizmu«przezsześćlat.Ten
symboljestjeszczebardziejistotnymczynnikiemdzisiaj,niżbył
w1957roku.Cowięcej,Polskarygorystycznamarksistowsko-
-leninowska,rygorystycznie»stabilna«podrządamipartiimoże
miećgłębokiwpływnadecyzjepodejmowanewsprawieNie-
miec.Możenp.wzmocnićwładzęUlbrichta,tworzącwrażenie,
żejegoreżimwporównaniuzpolskimjestmniejradykalny.Po-
nadtopolskizakreswolnościjesttakistotny,żenależyznaleźć
sposobyzwalczaniatych,którzydążądozniesieniapozostałych
wPolsce”17.
PowyższycytatdoskonalewspieratezęKolářaorolipost-
stalinizmuwhistoriieuropejskichpaństwkomunistycznych.To
bowiemowaEPOKAzdecydowałaotym,żenależymówićnie
ojednymHkomunizmie”,aowieluHkomunizmach”,owłasnych,
17R.Habielski,P
.Machcewicz,RozgłośniaPolskaRadiaWolnaEuropa
wlatach1950-1975,Wrocław2018(DokumentyiMateriałydoDziejówRoz-
głośniPolskiejRadiaWolnaEuropa,1),s.370–371.
14
