Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Migalski,W.Wojtasik,M.Mazur,Polskisystempartyjny,Warszawa2007
ISBN978-83-01-14845-4,©byWNPWN2006
18
1.StatuspartiipolitycznychwPolsce
Przytworzeniuustawyopartiachpolitycznychz28lipca1990r.przy-
jętoewidencyjnymodelrejestracjipartiipolitycznych.Pozawzmiankowanymi
jużprzesłankamiwzakresieniechęcidoograniczaniaaktywnościobywatelskiej,
intencjąustawodawcybyłorównieżtakieusytuowanieproceduryrejestracyjnej,
abywykorzystaćprzejawydziałalnościpolitycznejwykazywanejprzezorganiza-
cje(np.związkizawodowe)istowarzyszenia,angażującesięjużwcześniejwsferę
polityki.ZastosowanietrybuewidencyjnegoskutkowałopowstaniemwPolsce
napoczątkulat90.XXw.wielupartiipolitycznych,którepartiamibyłyjedynie
znazwy.Byłytostowarzyszeniacelowe,którezprzyczynkoniunkturalnych
iprestiżowychzostałyzarejestrowanejakopartie.Wdrugiejpołowielat90.te
„pseudopartie”powolizaczęłyzanikać.ChociażTrybunałKonstytucyjnywjed-
nejzeswoichwykładniokreśliłówczesnytrybrejestracjipartiijako„mieszany”,
czyliewidencyjno-rejestracyjny,tozewzględunaprzytoczoneargumentytakie
stanowiskomożnaokreślićjakoconajmniejproblematyczne12.Wzmiankowane
przezTrybunałKonstytucyjnyżądanieinnychniżstatutdokumentówlubnie-
przestrzeganiezasadwyłanianiaorganureprezentującegopartięnazewnątrz,
byłoraczejprzykłademkoniecznościuzupełnieniaprocedurrejestracyjnych13.
Wzwiązkuztymniemogłobyćpodstawąoddaleniawnioskurejestracyjnego
zprzyczynmerytorycznych,ajedynieformalnych.Ustawaopartiachpolitycz-
nychz1990r.przewidywałaponadtomożliwośćocenylegalnościpartiiprzez
TrybunałKonstytucyjnywzakresieprzestrzeganiaporządkuprawnego,biorąc
zajejpodstawęocenęprzedmiotowegodziałaniapartiipolitycznej.
Jednymzważniejszychproblemów,któryrównieżzostałuregulowany
wustawieopartiachpolitycznychz1990r.,byłakwestiafinansowaniapartii
politycznych.Wdemokratycznychsystemachpolitycznychmożemywyróżnić
trzygłównemodelefinansowaniapartiipolitycznych:
(1)
finansowanietylkozeźródełprywatnych;
(2)
finansowanietylkozeźródełpublicznych;
(3)
finansowaniehybrydowe–zarównozeźródełprywatnych,jakipub-
licznych.
Projektującnowerozwiązaniawtejkwestii,ustawodawcanapotykałczę-
stonarozbieżneoczekiwania.Zjednejstrony,należałozakładaćjaknajszer-
szyzakreswolnościwpozyskiwaniuśrodkówfinansowychprzezpartie(choćby
zawzględunamożliwościichrozwoju),zdrugiejzaś,koniecznebyłonałożenie
pewnychformalnychograniczeń(abyprzeciwdziałaćmożliwościwystąpienia
zjawiskpatologicznych).Jeżelidodaćdotegoproblemzjużistniejącymipar-
tiamiiichmajątkiem,tomożnasobiewyobrazićskalęsprzecznychinteresów,
któremusiałyzostaćpogodzonewustawie.
Niepowinnowięcbudzićwiększegozdziwienia,żeprzyjętew1990r.
rozwiązaniadopuszczałyszerokiemożliwościfinansowaniapartiipolitycz-
12WykładniaTrybunałuKonstytucyjnegoz24kwietnia1995r.
13M.Granat,Publicznoprawnystatuspartiipolitycznejwświetleustawyz27czerwca1997r.,
„PaństwoiPrawo”1998,nr5,s.30–32.
