Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Universitas”,1998,nr23
(ŚwiętaJadwigakrólowapatronkąEuropy),s.47–60
EUROPAWDOBIEŚWIĘTEJJADWIGI,
KRÓLOWEJPOLSKI
Krótkie,zaledwiedwudziestopięcioletnie,leczjakżeowocnewdokona-
niareligijne,społeczneipolityczne,życieśw
.JadwigiAndegaweńskiej,królo-
wejPolski,przypadłonaostatniećwierćwieczeXIVw.ByłtowdziejachEu-
ropyokresszczególny.Niebyłatojeszczeklasyczna,przypadającanaXVw.
„jesieńśredniowiecza”,którejistotauwiecznionazostałamistrzowskimpió-
remJohannaHuizingi,alerówniedalekobyłotemuokresowidowzględnej
harmoniiświataXIII-wiecznego,uporządkowanegoprzynajmniejwteo-
riiwedługzasaduniwersalizmu,reprezentowanegobądźprzezpapiestwo,
bądźprzezcesarstwo,dysponującegousystematyzowanymwzorcemwie-
dzyscholastycznejibujnierozwijającegosiępodwzględemgospodarczym.
XIVw.przyniósłwtejmierzezasadniczezmianyiniebezprzyczynyokre-
ślonyzostałprzezhistorykówwielukrajówstuleciemkryzysudemograficz-
nego,gospodarczego,społecznegooraz,corównieważne,kryzysuwartości.
Niewchodzącwanalizęzłożonychprzyczyntegopotężnegowstrząsu,któ-
rydotknąłprzedewszystkimkrajeEuropyZachodniej,stwierdzićtrzeba,że
pierwszymkrokiemwjegokierunkubyłozałamaniesięautorytetuśrednio-
wiecznegocesarstwa,sprowadzonegodorolirozbitegonawieleksięstwkró-
lestwaniemieckiego,następnymzaś,podporządkowanienalatsiedemdzie-
siątpapiestwakrólomfrancuskimwAwinioniezoczywistymuszczerbkiem
powagitegonajwyższegoautorytetukościelnegowEuropie.Azatemprysł
ostateczniemitśredniowiecznejrespublicachristiana,realizowanejniegdyś
niebezpowodzeniawdobiekrucjatdoZiemiŚwiętej.Wmiejscejegoza-
znaczyłsięwzrostpoczucianarodowegospołeczeństweuropejskichiidąca
znimwparzezasadasuwerennościpaństwowej.
43