Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
JakubStelina
Zatrudnieniupracowniczemu,opartemunaumowieopracęnaczasnie-
określony,sprzyjałaspecyfikamasowegozatrudnieniawwielkichzakładach
produkcyjnych.Charakterystycznedlategookresubyłozatrudnianiewjednej
fabrycekilkusetlubnawetkilkutysięcyrobotników,którzywykonywalipracę
powtarzalną,częstowąskospecjalistyczną.Wdługichokresachdynamicznego
rozwojuprzedsiębiorstwniebyłopotrzebyredukowanialiczbyosóbzatrudnio-
nych.Wtensposóbmodeldługookresowegozatrudnieniaujednegopracodaw-
cybyłatrakcyjnydlaobustronstosunkupracy.Dodatkowonastrażytegosys-
temustałysilneidobrzezorganizowaneorganizacjezwiązkowe,reprezentujące
interesypracowników.
JednakjużwostatnichdekadachXXw.zaczęłasiępowolnaerozjazarysowa-
negowyżejmodeluzatrudnienia.Zmieniłysiębowiemprzedewszystkimwa-
runkiprowadzeniadziałalnościgospodarczej.Okresyprosperitycorazczęściej
przeplatałysięzkryzysamigospodarczymi,postęptechnologicznyograniczył
popytnapracę,aznoszeniebarierhandlowychdoprowadziłodopowstaniaglo-
balnegorynku,awkonsekwencjitakżedoostrejkonkurencjipomiędzyregio-
namiświataozróżnicowanympoziomieżycia,atymsamyminnychkosztach
produkcji,usługipracy.Sytuacjatakawpływaniekorzystnienastandardyza-
trudnieniawtychpaństwach,wktórychbyłyonedotychczasopartenaochron-
nymprawiepracy.Zmianypolegająm.in.nazwiększaniuelastycznościregulacji
prawnychorazstopniowymzanikustałychumówopracęizastępowaniuich
innymirodzajamiumów,aczęstotakżezatrudnianiemwtzw.szarejstrefie.Wy-
pieraniezatrudnienianapodstawieumówbezterminowych,nazywanegojeszcze
przezwiększączęśćwiekuXXzatrudnieniemtypowym,znanejest,coprawda,
oddawna,niemniejwostatnichkilkunastulatachobserwujemyznaczącyjego
wzrost.Wchodzątuwgrę–oboktradycyjnychformprawnych,takichjakumo-
wynaczasokreślonyiumowycywilnoprawne–takżezjawiskacałkowicienowe
(np.umowytymczasowezawieranezagencjamipracyczasowej).Skutkiopisy-
wanychzjawisktylkoczęściowoudajesięzniwelowaćdziękiprocesomintegracji
gospodarczejipolitycznej,awostatnichtrzydziestulatachtakżeintegracjispo-
łecznej,wEuropie.
2.Upowszechnieniezatrudnieniacywilnoprawnegowiążesięcodozasadyzpo-
gorszeniemwarunkówświadczeniapracy.Wynikatoprzedewszystkimzpo-
zbawieniaosóbzatrudnionychwtejformieochronyudzielanejprzezprzepisy
prawapracy.Kontrahenciumówcywilnoprawnychczęstowykonująswojeobo-
wiązkiwwarunkachzbliżonychdozatrudnieniapracowniczego,aleniekorzy-
stajązszereguuprawnień,któreprzewidujeprawopracy.Stądbierzesięwłaśnie
nazwaDumowyśmieciowe”naokreślenieumówzwiązanychzzatrudnieniem
