Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iprzedstawicieliinnychgruppowierzono
Einsatzgruppen,mobilnymnazistowskimoddziałom
egzekucyjnymdziałającymnaWschodzie,towwielu
miejscachwHolocaustangażowałasięrównież
niemieckaarmia.DyskusjeoudzialeWehrmachtu
wnazistowskimprojekcieludobójstwaczęstobyły
bardzoogólnikowe,azbrodnieokreślanołagodnym
terminem„współudziału”.Wniniejszymopracowaniu
przez„współudział”rozumiemświadomedziałanie
narzeczrealizacjinazistowskiegoplanuludobójstwa
lubpróbyczerpaniazniegoosobistychkorzyści.
Terminem„nazistowskiplanludobójstwa”określiłem
szerszyzakresdziałańwceluzdziesiątkowania,
unicestwienialubprzesiedleniagrupetnicznych
idemograficznych,podczasgdynazwy„Holocaust”
używałemgłówniewodniesieniudoprowadzonejprzez
reżimeksterminacjiŻydów.Toludobójstwobyło
centralnymelementemrasowejidemograficznej
reorganizacjiEuropy,wszczególnościnaWschodzie;
uznaniagozaelementszerszejpolitykinazistównie
należypostrzegaćjakopróbyumniejszeniaskali
cierpieniaistrat.Dlategoteżbędęsięstarałjak
najwyraźniejnakreślićrolęWehrmachtuzarówno
wHolocauście(eksterminacjieuropejskichŻydów),jak
iwplanieludobójstwa(mordowaniuludnościcywilnej
orazsowieckichjeńcówwojennych,wprowadzaniu
wżycie„planugłodowego”iinnych,podobnych
działań).
Każdemglistepojęciewspółudziałustajesiędotkliwie
wyraźne,gdyprzekonamysię,cokonkretnieoznaczał
tenterminnapoziomielokalnym.Niemieccyżołnierze
zaganialiŻydów,pilnowaliich,prowadzilidomiejsc
kaźni,awniektórychprzypadkachpociągalizaspust.
Przywłaszczalisobieżydowskiemienieiczasami
wysyłalijedoswoichrodzin.Niektórzyżołnierze
wymuszalistosunkipłciowenaŻydówkach.Inniunikali
